Rattenproblematiek in Bergen op Zoom: ‘Soms schieten we er honderden neer’
Door: Sanne Brusselaars AlgemeenBERGEN OP ZOOM - Terwijl de zon langzaam ondergaat boven Bergen op Zoom, gaan Daniël en Edwin van Saver gewapend met een luchtbuks op jacht. Hun prooi? Geen gewoon wild, maar ratten. Deze knaagdieren hebben zich de afgelopen tijd niet alleen laten zien in donkere steegjes, maar ook op social media en in de gesprekken van verontruste inwoners. Maar wat is er precies aan de hand met de rattenproblematiek in Bergen op Zoom?
Afgelopen zomer veroorzaakten ratten die ongegeneerd door de straten dartelden nogal wat opschudding, vooral nadat beelden ervan gedeeld werden op Facebook. De gemeente reageerde snel en kondigde aan een vernieuwde aanpak van rattenbestrijding te hanteren. Maar hoe staat het er nu voor met de ratten in de stad? Plaagdierbeheersers Daniël en Edwin houden de knaagdieren onder controle in West-Brabant: “Soms schieten we er honderden neer”, verkondigen ze.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Op zoek naar de ratten - Remco Weterings
Het duo verzamelt zich op een dinsdagavond in het stadskantoor van Bergen op Zoom voor een briefing voordat ze op pad gaan. “We trekken er ‘s avonds maar één keer per maand op uit. De rest van de tijd zijn we bezig met het beheersen van ratten, zij het overdag,” vertelt Daniël. Het werk is meer dan alleen bestrijden, leggen ze uit: “Onze titel is ‘plaagdierbeheersers’ en in deze situatie zijn we ‘rattenbeheersers’. We willen de problematiek onder controle krijgen voor de inwoners van Bergen op Zoom en dat geldt voor heel West-Brabant. Zodra er een melding binnenkomt, komen wij in actie.” Volgens Maarten Versluis, adviseur beheer en onderhoud van de gemeente, zijn het vooral de meldingen die zijn toegenomen, niet per se het aantal ratten: “De ratten zijn altijd al aanwezig geweest, maar ze zijn dichter bij de mensen gekomen. Ze worden aangetrokken door voedsel en als ze dat vinden in de binnenstad, verschijnen ze daar ook. Als gemeente vinden we het beheersen van deze situatie van groot belang en willen we absoluut voorkomen dat de ratten in de leefomgeving van mensen terechtkomen.”
Oplossing is eenvoudig
Daniël benadrukt dat de oplossing eigenlijk eenvoudig is: “Het draait allemaal om het wegnemen van de bron waar ze op afkomen. Ratten zijn slimme beesten en weten precies waar ze moeten zijn. Als je buurvrouw dagelijks vogelvoer buiten strooit, moet je niet verbaasd zijn als ratten daar ook op afkomen. Verwijder je het vogelvoer, dan hebben de ratten geen reden meer om terug te komen.” De meeste rattenproblemen worden veroorzaakt door menselijk gedrag, voegen ze toe. “Een zak afval naast de containers of buiten geplaatste vuilnisbakken trekken natuurlijk ratten aan. Als de melding uit zo’n situatie komt, is het probleem snel opgelost. Dan hebben we niet te maken met een rattenplaag.”
‘Razendsnelle voortplanting’
Maar niet alle ratten zijn solitaire zwerfdieren. “We komen ook hele nesten tegen, en dat is niet verwonderlijk. Ratten planten zich razendsnel voort. Bruine ratten -het rattensoort waar we in West-Brabant mee te maken hebben- kunnen wel vijftien nesten per jaar produceren”, legt Edwin uit. Elk nest kan zeven tot tien jongen voortbrengen die binnen twaalf weken geslachtsrijp zijn. “Het kan dus snel gaan,” voegt hij toe. Om deze reden wordt bij de bestrijding van ratten en muizen sinds 2023 een integrale aanpak gehanteerd, genaamd Integrated Pest Management (IPM). “We beginnen altijd met preventieve en niet-chemische maatregelen. Alleen in noodsituaties grijpen we naar chemische middelen. Gewoon een gifdoos neerzetten is uit den boze. Dat is namelijk schadelijk voor het ecosysteem of zelfs voor de mens. We starten meestal met lokdozen en vallen, en als laatste redmiddel schieten we met een luchtbuks, zoals nu,” legt Edwin uit terwijl hij langs voetbalclub Dosko loopt. Met behulp van een warmtebeeldcamera spotten ze de ratten voordat ze toeslaan. “Dit is eigenlijk een humane manier van bestrijden. Het dier lijdt geen pijn en sterft direct, in tegenstelling tot vergif.”
Hoewel Edwin toegeeft dat het aanvankelijk moeilijk was om ratten te schieten vanwege zijn liefde voor dieren en de natuur, is hij ervan overtuigd dat het nodig is: “We willen niet dat de stad alleen nog maar bevolkt wordt door ratten, dus we geven de natuur een handje.”
Tijdens hun ronde bezoeken ze verschillende locaties waar ratten eerder zijn gezien om te controleren of de nesten verdwenen zijn. “Soms schieten we er wel honderden op een avond!” Maar vanavond lijkt het rustiger, hoewel voorbijgangers verbaasd zijn en vragen wat ze aan het doen zijn. Twee mannen gewapend met een luchtbuks aan de rand van een fietspad kunnen immers voor wat opschudding zorgen. “Daarom gaat er altijd iemand van de gemeente mee. Zij assisteren ons, maar informeren ook voorbijgangers. We kunnen ons voorstellen dat je schrikt als je je hond uitlaat en ons ziet,” lacht Daniël. “Twee van die grote mannen met zo’n apparaat, ik zou er ook van schrikken! Daarom informeren we altijd de politie en bedrijven voordat we ergens naartoe gaan, zodat iedereen voorbereid is.” Inwoners hoeven echter niet bang te zijn voor ratten, verzekeren ze: “Ratten komen niet zomaar je huis binnen. Ze zijn eigenlijk bang voor mensen. Ze zitten in het riool, maar dankzij moderne riolering kunnen ze niet naar boven komen. Het draait vooral om bewustwording van de bron waar ze op afkomen, namelijk achtergelaten voedsel. Heb je last van ratten? Verwijder dan het vogelvoer en je zult zien dat de ratten ook verdwijnen.”
