Binnenkijken bij COVRA: ‘De IAEA vindt het maar raar dat wij hier bezoekers toelaten’

NIEUWDORP - De mogelijke bouw van twee extra kerncentrales bij Borssele zet de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in Nieuwdorp extra in de belangstelling. Het bedrijf krijgt meer bezoekersaanvragen. “Geïnteresseerden zijn van harte welkom”, vertelt COVRA-communicatieadviseur Tessa Seidel. “Het internationale atoomagentschap IAEA vindt dat maar raar. Wij zijn wereldwijd de enige radioactiefafvalorganisatie die bezoekers op deze manier door de opslaggebouwen rondleidt.” De Borselse wethouder Marga van de Plasse werd deze zomer zelfs uitgenodigd om ‘stage te lopen’ bij de knaloranje blokkendoos met muren van 1,7 meter dik gewapend beton.

“Onbekend maakt onbemind”, verklaart Seidel de openheid. “Radioactief afval maakt vaak emoties los. Emoties die versterkt worden doordat mensen niet goed weten wat het eigenlijk is en hoe je er op een veilige manier mee kunt omgaan. Wij hebben hier niets te verbergen en laten graag aan bezoekers zien wat er bij COVRA gebeurt. Daardoor gaan de meeste mensen na een rondleiding met een ander gevoel weg dan ze gekomen zijn. Wij zijn niet de enige nucleaire organisatie die mensen rondleidt, maar wel op deze manier. Veel nucleaire organisaties leiden alleen specifieke stakeholders rond en bezoekers kunnen alleen van achter een raam naar binnen kijken.”

Doel

Wethouder Van de Plasse vertelt een keer eerder bij COVRA te zijn geweest. “Dat was rond 2003. Toen was ik nog raadslid.” De mogelijke komst van twee nieuwe kerncentrales is een onderwerp dat de wethouder vaak hoort langskomen. Dat geldt ook voor Seidel en haar collega-communicatieadviseur Marjoleine Kramer. Dat ze werken bij COVRA maakt ze niet automatisch pleitbezorgers van kernenergie. “Het doel van COVRA is niet meer radioactief afval creëren. Maar áls er nieuwe kerncentrales gebouwd worden, hoeft de afvalopslag het probleem niet te zijn. Dat kan hier veilig en duurzaam.”

Kliko

COVRA is bekend van de oranje kolos, maar er zijn bijvoorbeeld ook kantoren en de wethouder heeft rondgekeken in het LOG, opslaggebouw voor laag- en middelradioactief afval. Het oranje pand is het HABOG, het behandelings- en opslaggebouw voor hoogradioactief afval. “Dit is een van de meest solide gebouwen van Nederland”, zegt Seidel. “Als er een F16 tegenaan vliegt, brokkelen er hooguit een paar stukjes beton af.”

In de HABOG-controlekamer mag de wethouder onder leiding van werktuigkundige Erik haar vaardigheden testen met de manipulator. Dit is een soort robotarm waarmee Erik en zijn collega’s de verpakkingen van het gevaarlijkste radioactieve afval kunnen inspecteren zonder ermee in contact te komen. “Sommige radionucliden (een soort atoomdeeltjes, redactie) verliezen hun straling al na enkele seconden, maar er zijn er ook die honderdduizenden jaren straling blijven afgeven”, legt Kramer uit. Hoogradioactief afval verwerken en opslaan is volgens de werktuigkundige maar een fractie van zijn werk. Het meeste afval is laag- en middelradioactief en komt bijvoorbeeld uit de medische wereld en industrie, illustreert Seidel. “Van hoogradioactief afval van de kerncentrale krijgen we gemiddeld een kliko per jaar.”

Kunst

COVRA exposeert verschillende werken van de Zeeuwse kunstenaar William Verstraeten. “Hij bedacht ook de kleur oranje voor het HABOG. Dat zit tussen rood, van gevaarlijk, en groen, van veilig, in. Het symboliseert de afname van de straling van het afval door de jaren heen. Daarom is het gebouw onlangs na twintig jaar voor het eerst een tint lichter geschilderd”, vertelt Seidel. In de ruimte op de twaalf meter hoge opslagvoorziening, waar je als bezoeker bovenop het radioactieve afval staat, hangt ook een werk van Verstraeten. Dit is een foto van een lieflijk dijkje in de gemeente Borsele. “De kunstenaar wil hiermee de vraag oproepen of het lukt om de komende honderd jaar net zo goed voor dat prachtige stukje Zeeland te zorgen als voor het afval in het HABOG.”