Afbeelding
Foto: Melissa Schriek

Journalist en media-ondernemer Derk Sauer te zien in Zomergasten

Door: Britta Janssen Algemeen

Journalist en media-ondernemer Derk Sauer is zondag de derde gast in het televisieprogramma VPRO Zomergasten. Presentatrice Janine Abbring interviewt Sauer, die met zijn vrouw in Domburg woont sinds zij Rusland verlaten hebben, over zijn ideale televisieavond. Onder meer de documentaire Putin’s Witnesses komt langs, over het eerste jaar van Vladimir Poetin als president van Rusland.  

‘Mijn avond gaat uiteraard veel over Rusland - maar niet alleen’, zegt Sauer in een persbericht van VPRO Zomergasten. ‘Ik wil de kijker door mijn 32 jaar in Rusland leiden en laten zien hoe en waarom we in de huidige oorlog terecht zijn gekomen. Ik wil mijn afschuw over het Poetinregime, maar ook mijn liefde voor Rusland tonen aan de hand van beelden van Russische filmmakers. Ook mijn reis van activist naar journalist komt aan bod. En ik wil laten zien hoe kleine tsaren steeds opduiken, ook op plekken waar je dat niet verwacht.’

Rusland

Dit voorjaar keerde de 69-jarige Derk Sauer na 32 jaar Rusland voor onbepaalde tijd terug naar Nederland. Hij woont met echtgenote Ellen Verbeek in Domburg. ‘Nog voordat Poetin besloot Oekraïne binnen te vallen, werd het de Russische onafhankelijke pers, waarin Sauer als eigenaar van een aantal kranten een sleutelrol speelt, flink moeilijker gemaakt’, schrijft de VPRO in het persbericht. ‘Verschillende media werden tot “foreign agent” verklaard, waaronder VTimes en The Moscow Times - twee door Sauer uitgegeven media. Toen journalisten de woorden ‘oorlog’ en ‘invasie’ niet meer mochten gebruiken op straffe van gevangenschap werd de journalistieke situatie volgens Sauer onhoudbaar. Met de redactie van The Moscow Times vond hij onderdak bij DPG Media in Amsterdam. In juni maakte Sauer bekend dat wat hem betreft Amsterdam het centrum moet worden van de onafhankelijke Russische journalistiek. Binnenkort vestigen ook TV Dozhd, de laatst overgebleven onafhankelijke tv-zender en journalisten van het mediaplatform Meduza zich in Amsterdam.’ 

Activist

Voordat Sauer zich in 1989 met zijn vrouw in het Russische avontuur stortte dat ruim drie decennia zou duren, had hij in Nederland al een bonte carrière als activist en journalist achter de rug. ‘Als 14-jarige startte de uit een liberaal gezin afkomstige Sauer de ‘Actiegroep voor de Wereldvrede’, wat hem aandacht in de krant NRC opleverde. Twee jaar later presenteerde hij een jeugdprogramma voor de VPRO. Als tiener liep hij mee met Vietnamdemonstraties en als 18-jarige kreeg hij de kans om te studeren in Ierland, maar zag nooit een collegezaal vanbinnen, omdat hij zich bij aankomst aansloot bij de IRA in Belfast. In een geruchtmakend interview in de Volkskrant in 2013 bekende Sauer wapens voor de organisatie te hebben vervoerd. Over zijn Ierse periode zei Sauer: ‘Ik was idealistisch, maar ook op zoek naar spanning.’’

Journalistiek

Sauer stond aan de wieg van de Socialistische Partij, maar uiteindelijk maakte hij in de jaren zeventig de overgang naar de journalistiek. Eerst als hoofdredacteur van het blad van de Vereniging van Dienstplichtige Militairen, als rondreizend correspondent voor Nieuwe Revu en VPRO, en uiteindelijk gedurende een groot deel van de jaren tachtig als hoofdredacteur van Nieuwe Revu. ‘Sauers grootste succes als journalistiek ondernemer behaalde hij in Rusland, waar met de val van de Sovjetunie ruimte kwam voor journalistieke initiatieven. Samen met zijn vrouw en ondernemer Annemarie van Gaal waagde hij in 1989 de sprong naar Moskou. Ze startten er een tijdschrift, Moscow Magazine. Vanaf 1992 kwam daar The Moscow Times bij, de krant die Russen en expats in Rusland voorzag van onafhankelijk nieuws en achtergronden. Het grote succes volgde toen zijn bedrijf allerlei beroemde buitenlandse magazines naar de Russische markt bracht. De Russen maakten zo kennis met iconische tijdschriften als Cosmopolitan, Playboy, For Him Magazine en Men’s Health. ‘Over het leven in Rusland zei Sauer eerder: ‘Er zijn veel redenen om niet in Rusland te willen wonen, maar de doorslag geeft de romantiek van het daar zijn. Het systeem is er heel onaangenaam, maar de mensen zijn er zeer prettig. Hier is dat omgekeerd. Ik vraag me vaak af hoe het komt dat Nederlanders zo ontevreden zijn, terwijl alles perfect geregeld is. In Rusland is niets perfect geregeld, maar de mensen zijn er aardig en warm. Een curieuze tegenstelling.’

Derk Sauer is naast zijn werk in Rusland altijd een zichtbare figuur gebleven in de Nederlandse media. ‘Zo was hij een aantal jaren met investeringsmaatschappij Egeria eigenaar van NRC Media en was hij tien jaar lang voorzitter van IDFA. Verder is hij een regelmatige gast aan verschillende talkshowtafels en na 33 jaar de langstzittende columnist van Het Parool. In februari van dit jaar, na de invasie van Rusland in Oekraïne, schreef Sauer in zijn column: ‘Ik schaam me niet genoeg gewaarschuwd te hebben voor de tiran van deze tijd.’

Over VPRO Zomergasten

Zomergasten is gebaseerd op een idee dat in 1988 ontstond: als er in de zomer programma’s worden herhaald, vraag dan mensen met een verhaal om hun favoriete kijkavond samen te stellen en de fragmenten van hun keuze toe te lichten in een goed gesprek. Aansluitend aan de uitzending wordt een film naar keuze van de gast uitgezonden. Sauers keuzefilm is de documentaire Gunda (Viktor Kosakovskiy, 2020). ‘Het is een baanbrekend portret in zwart-wit, zonder muziek of commentaar, van de zeug Gunda en haar biggen, plus een stel kippen en koeien. Met zijn geduldige, betrokken camera laat regisseur Kosakovskiy ons met nieuwe ogen kijken naar het dagelijks bestaan van de dieren die het vaakst op ons bord belanden. Dat levert veel ontroerende en enkele wrede observaties op.’

Zomergasten wordt zondag (7 augustus) vanaf 20.20 uur uitgezonden op NPO 2.



Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief