Deze boeren hopen op zacht hemelwater

ZEVENBERGEN/FIJNAART - De droogte van deze zomer, die los je niet zomaar op met een flinke stortbui. Daar is wel wat meer voor nodig. Twee boeren vertellen hoe zij er voor zorgen dat hun oogst niet volledig mislukt. 

Bloemen

Willem Frijters kweekt sinds dit jaar bloemen in Zevenbergen, vorig jaar deed hij nog in aardappels. “Voor ons is het belangrijk dat de planten blijven groeien. Maar nu staan ze te lang stil, het begint wel kritisch te worden.”

De bloemen gaan vooral naar de veiling maar Frijters verkoopt ze ook in zijn eigen kraam aan de Hazeldonkse Zandweg. De snijbloemen komen uit de volle grond. Hij heeft verse bloemen van half mei tot begin november. “De veiling wil stelen van 75 tot 80 centimeter lang. Maar sommige van onze bloemen gaan nu al bloeien bij een lengte van 60 centimeter. Die kunnen we dan niet verkopen.” 

Op het land van Frijters liggen buizen voor de beregening. Zo kan hij al zijn bloemen ‘s avonds of ‘s ochtends water geven. “Andere boeren moeten hun sproei installaties verplaatsen. Daarom zie je op warme dagen boeren toch overdag sproeien, ze kunnen niet alles ‘s avonds doen.” 

Tekst gaat verder onder de foto

Bijschrift - Foto: Yvonne Vermeulen

Hoewel Frijters nog jong is, heeft zijn familie en schoonfamilie al vele jaren ervaring in de landbouw. “Ik hoor altijd verhalen over de droge zomer van 1976, maar het lijkt er op dat het nu nóg droger wordt. En ook het grondwater is inmiddels flink gezakt.” Fijters haalt het water uit sloten in de omgeving en daar zit nu nog voldoende in. “Maar ik merk wel het verschil in hoogtes op het land. Hoe hoger hoe droger. Daarnaast heb ik ook een vuistregel, 20 millimeter hemelwater staat gelijk aan 40 millimeter beregenen. Regen valt zacht en goed verdeeld. Als ik nu water geef verdampt er veel.”

Om te laten zien hoe droog het is, pakt Frijters een handje aarde. Bij de planten die hij die ochtend water heeft gegeven kan hij een bal maken van de aarde, waar het droger is valt de aarde direct uit elkaar. “Zo weet ik wel waar ik moet beregenen.” 

De bloemen die Frijters zeven weken geleden geplant heeft zijn inmiddels klaar om van het veld gehaald te worden. “De planten die we recent geplant hebben doen kunnen we waarschijnlijk pas na elf weken plukken. Ze groeien dus veel langzamer,” 

Appels

Fruittelers mogen weliswaar overdag sproeien, maar ideaal is het niet. Joël Roks loopt iedere middag tussen zijn appelbomen in Fijnaart door om te voelen hoe warm de appels zijn. Als ze heet worden, dan verbranden de appels en dan kan hij ze niet meer verkopen.

“De sproeisystemen hebben we destijds gekocht om het fruit te beschermen tegen nachtvorst,” vertelt Roks. Toch gaan de sproeiers tegenwoordig juist aan bij warm weer. “Door klimaatverandering is het zo warm geworden dat we de sproeiers ieder jaar net zo vaak gebruiken om het fruit te beschermen tegen nachtvorst als tegen verbranding door hitte.”

Roks moet echt aan de slag als het kwik tegen de 30 graden loopt. “Dat hangt allemaal wel af van de wind,” vertelt hij. “Die kan de appels nog wel wat koelen, als er geen wind is dan moeten we eerder in actie komen.” Voordeel is wel dat hij na een middag appels koelen ‘s avonds de bomen in elk geval geen water meer hoeft te geven.

Tekst gat veder onder de foto

Foto: Yvonne Vermeulen

Een verbrande appel begint gewoon met een rode plek, daar waar de appel de meeste zon ziet. Daarna gaat het hard en kan de appel zelfs zwart worden. “We hebben er wel wat tussen hangen die beginnen te verbranden, daar komt de sproeier dan niet goed bij. We halen deze appels niet weg, want die appels houden ook andere appels weer uit direct zonlicht.

Roks teelt en verkoopt veel meer fruit dan alleen appels. Dit fruit heeft minder aandacht nodig. “Peren zijn minder gevoelig voor verbranding, het kersenseizoen is al afgelopen en ook de pruimen hoeven we niet te koelen,” vertelt Roks. Toch zijn het zware dagen voor de fruitteler. “Het koelen komt bovenop de dagelijkse werkzaamheden. En dan ben ik daar ook op het heetst van de dag mee bezig.” 

Roks gebruikt water uit de Mark en daar lijkt voorlopig voldoende van te zijn. “Maar als de regels voor sproeien strenger worden en de temperatuur blijft te hoog dan gaat het heel slecht met de appels. Dan kan ik wel rekenen op 30 procent verlies.”