Ecologisch evenwicht bij Moerdijk belangrijk voor de natuur

MOERDIJK - Wie denkt aan Moerdijk, denkt aan industrie. Toch is het verrassend hoeveel tijd en energie erin gestoken wordt om in dit grote gebied ook de natuur haar gang te kunnen laten gaan. Naast de vele ecologische onderzoeken wordt aan de dieren ook hulp geboden, zonder hun verblijf in deze boeiende leefomgeving te verstoren.

Buijs Eco Consult 

Roland-Jan Buijs is van origine natuurliefhebber en al 14 jaar ecoloog bij onder andere havenbedrijf Moerdijk. Hij werkt vanuit zijn eigen bedrijf, Buijs Eco Consult BV, op verschillende locaties. Moerdijk was een van zijn eerste opdrachten, waardoor zijn passie zijn werk werd.

“We krijgen regelmatig opdrachten om te onderzoeken hoe we de natuur zo goed mogelijk intact houden”, vertelt hij. Vanuit zijn grote terreinauto wijst hij tussen de bedrijfspanden naar de niet volledig gemaaide bermen. “Dat wordt bewust gedaan, voor de insecten die er moeten kunnen overwinteren.” Bij een ander terrein: “Het seizoen is voorbij, maar daar bloeien duizenden orchideeën.”

De rondleiding

Vele vlaktes zijn dor vanwege de langdurige droogte. Als we een zandvlakte naderen wijst Roland-Jan de duindoorn aan. “Dit is een perfecte locatie voor deze struik, ook voor de spreeuwen, koperwieken en zanglijsters. Zodra de eerste nachtvorst over de oranje bessen is gegaan, komen zij voor de besjes voordat ze aan hun doortrek beginnen”, legt hij uit.

Bij een van de poelen lijkt het alsof we bij een oase terechtkomen. “Deze hebben we aangelegd, zodat de dieren vaste plekken met zoetwater hebben.” Grote libellen dansen vlak boven de plas, op het opgedroogde zand staan duidelijk pootafdrukjes van een ree.

We lopen langs de vele teunisbloemen die in deze tijd volop in bloei staan. “Deze bloemen gaan pas open als het donker wordt en dat lokt nachtvlinders”, verklaart Roland-Jan.

Dat hij precies weet welke flora en fauna er huist bij Moerdijk heeft hij te danken aan de vele onderzoeken. Om de 2 jaar houden ze een integrale inventarisatie op het haventerrein, waarbij ze camera’s plaatsen met een bewegingssensor. “Zo hebben we onder andere de steenmarter, bunzing en vos gesignaleerd.”

Tekst gaat verder onder de foto. 

Uit de film Wild Port of Europe

We naderen een plek waar een aangereden en overleden reegeit bewust is neergelegd voor de aaseters. Dit project heet ‘Dood doet leven.’ Tussen de botten van het kadaver ligt ontlasting van een vos.

Eenmaal weer onderweg zien we zanddijken waarin gaten zitten, gemaakt door oeverzwaluwen die eerdaags naar Afrika vertrekken. Die gaan tot een meter onder de grond. Sommige gaten zijn groter gemaakt door een jagende vos, bewijzen ook de afdrukken van de nagels.

“Vele vogelsoorten worden geringd, zodat ze gevolgd kunnen worden. We horen wel eens dat een meeuw in Gambia beland en zelf hadden we een vleermuis uit Letland.” Roland-Jans vrouw is ook ecoloog en samen zijn ze haast 24/7 met de natuur bezig. “Bij Moerdijk hebben we veel vleermuiskasten geplaatst, maar thuis hebben we ze ook.”

Onderweg via het dorp Moerdijk wijst hij ook nog een huismussenhotel aan en een soort Balinese hut blijkt een kerkuilenverblijf te zijn. Plotseling spot hij met het blote oog in de verte een zeldzame steenuil. Hij stopt de auto en pakt snel een van de twee grote verrekijkers die op het dashboard liggen.

Natuur en industrie

Dat de natuur zich nauw verweeft met industrie bewijst de vleermuis die graag huist in autobanden, de slechtvalk die boven op koeltorens broedt en de buizerd die we zien vliegen rondom een hoge mast. Bij nieuwe windmolenparken in kwetsbare gebieden zijn speciale stopmechanismen ontwikkeld om grote vogels zoals de zeearend te beschermen.

“We proberen bedrijven en initiatiefnemers ook bewust te maken dat ook zij de natuur kunnen beschermen. Als we dat op een juiste manier uitleggen en grotere bedrijven het goede voorbeeld geven, komen we daar heel ver mee. Met het concept ‘tijdelijke natuur’ laten we een uitgeefbaar terrein voor industrie zo lang mogelijk functioneel voor natuur zolang er geen bouwplannen zijn. Mocht dat eenmaal gebeuren, dan is het ook gemakkelijker wat betreft ontheffingen, omdat we dieren vooraf een kans hebben gegeven zich te vermeerderen.” Dat ecologie van onschatbare waarde is, wordt deze middag wel duidelijk.

Tekst gaat verder onder de foto

Uit de bioscoopfilm Wild Port of Europe

Wild Port of Europe

In het najaar van 2022 komt de bioscoopfilm ‘Wild Port of Europe’ uit. De filmcrew van Veldkijker is vanaf 2017 bezig geweest om beelden hiervoor te maken bij havengebied Moerdijk en de Rotterdamse haven. Er werden ruim 4 jaar lang, in samenwerking met Roland-Jan, op het juiste moment camera’s geplaatst zonder de natuur te storen. “Ik kon de meest gunstige tijdstippen en jaargetijden aangeven voor de mooiste opnames. Er is volledig gefilmd vanuit het perspectief van de dieren.”

De juiste selectie en montage leverde een boeiende film op, die vanaf 20 oktober te zien is in de bioscopen. Het geeft ongetwijfeld een onuitwisbare indruk van deze bijzondere natuur op een zeer onverwachte plaats. Zo zag je de haven nog nooit.