Jan Hendrickx houdt het dialect in leven.
Jan Hendrickx houdt het dialect in leven. Foto: Krijn ten Hove

Jan Hendrickx verlangt naar het Lurs diejalekt

Door: Krijn ten Hove Algemeen

ETTEN-LEUR – Taal is continue aan verandering en erosie onderhevig. “Toch zijn er steeds meer mensen die terugdenken aan en verlangen naar het ‘diejalekt’, zoals hun ouders en grootouders het spraken”, vertelt Jan Hendrickx die van het in leven houden en begrijpelijk maken van het dialect zijn hobby heeft gemaakt en meerdere boeken over geschreven heeft.

Dialect is de taal waar het mee begon. “Elke streek heeft zijn eigen taal en begrippen, eigen woorden voor bepaalde voorwerpen. Het is de taal waar elk kind in begint te praten. Pas later leert hij het Algemeen Beschaafd Nederlands. Dialecten zijn dus heel divers. Elke streek in Nederland kent zo zijn dialect. En kijken we hier in de omgeving dan kennen we ‘t ‘Tètte-leurs’ dialect met de Brabantse Referentiespelling als schrijfmethodiek. Toch is er een verschil tussen het dialect tussen Etten en Leur. Het verschil zit enerzijds in de woordkeuzes en anderzijds in de schrijfwijze. De achtergrond van de twee kernen is hier debet aan”, zegt Hendrickx. 

“Etten was meer een agrarisch dorp dus veel uitdrukkingen en woorden kennen daar hun oorsprong. Leur was meer een arbeidersdorp door de haven. Die gebruikten weer andere uitdrukkingen dan de boeren in Etten. Maar dialecten kunnen zelfs per straat verschillen afhankelijk van de sociale achtergrond van de inwoners van een straat.” Maar het belangrijkste verschil is de schrijfwijze aldus Hendrickx. “Bij het ‘Lurs diejalekt’ is de spreekwijze in z’n algemeenheid conform het Tétte-leurs dialect maar de schrijfwijze is de basis van de fonetische schrijfmethode.” 

Dialect

Hendrickx is altijd bezig geweest met de geschiedenis van Leur en het dialect. “Vroeger als kind leerde ik op school ABN, maar zodra ik vrij was sprak ik met mijn vriendjes dialect. Veel mensen verwarren het met plat praten maar dat is het niet. Het is gewoon de historische taal van de streek waar je leeft of vandaan komt. En mensen willen die taal graag levend houden, van tijd tot tijd aan herinnerd worden. Het is het behoud van een stukje cultureel erfgoed.” 

Om aan dat culturele erfgoed bij te dragen en het dialect levendig te houden heeft Jan meerdere boeken uitgegeven over en in het dialect. Maar wat hem daarbij opviel was de moeilijkheid bij het schrijven en lezen van het dialect. “Voor de schrijfwijze van het Tétte-leurs dialect werd gekozen voor de Brabantse referentiespelling. Maar ik merkte dat die moeilijk begrepen werd. Je had een handleiding nodig om het te kunnen lezen, schrijven en te begrijpen. Daarom ben ik op zoek gegaan naar iets wat makkelijker en begrijpelijker was.”

Fonetische schrijfmethode

 De oplossing was om het dialect te gaan schijven in een fonetische schrijfmethode, hiermee schrijft men op wat men hoort of uitspreekt. “Ik ben dat het Leurs schrijfdialect gaan noemen omdat het afwijkt van het Tètte-leurs dialect. Ik heb wat verhaaltjes in het Leurs schrijfdialect op Faceboek geplaatst en kreeg zoveel positieve reacties terug. Mensen herkenden het beter, begrepen het en hoorden, als ze het zelf uitspraken, de taal die ze vroeger van hun ouders of grootouders hoorden.” 

Jan Hendrickx. Etten-Leur en taal, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. “Het is dan ook een echte hobby voor me om bezig te zijn met de geschiedenis van Leur en de taal die van oudsher gesproken werd.” Wilt u meer weten over de uitgaven van Jan Hendrickx dan kunt u contact opnemen met hem via jcg.hendrickx@hetnet.nl.



Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief