Tomado-biograaf Anton Joosen.
Tomado-biograaf Anton Joosen. Foto: Stella Marijnissen

Tomado-biograaf Anton Joosen blikt terug: ‘In ieder huis hoort Tomado thuis’

Door: Krijn ten Hove Algemeen

Begin 2021 is met instemming van de gemeente Etten-Leur de Tomadofabriek gesloopt. Een uniek architectonisch pand van een uniek Nederlands bedrijf die veel voor de economische ontwikkeling van de gemeente heeft betekend en misschien wel op de kaart heeft gezet. Een stuk economische historie is hiermee verloren gegaan. Maar wat was Tomado, wat betekende het voor Etten-Leur, hoe is het begonnen en hoe eindigde het? In 5 delen blikken we terug op Tomado. Deel 4: Tomado-biograaf Anton Joosen.

Als 15-jarige kwam Anton Joosen vanuit de schoolbanken bij Tomado binnen op de vakschool. “Dat was de interne opleiding tot stempelmaker, dat zou nu gereedschapsmaker of technische dienst heten”, vertelt Joosen ons. “Na twee tot drie jaar had je je diploma en ging je in de stempelmakerij aan werk.” Uiteindelijk heeft Joosen er maar negen jaar gewerkt. Toch bleef hij interesse houden in het bedrijf. Nu, zestig jaar later, is Joosen nog altijd bezig met Tomado. Hij heeft een boek over Tomado Etten-Leur geschreven heeft en geeft lezingen.

Goed luisteren

“Wat Tomado uniek maakt?” herhaalt Joosen de vraag. “Het was de grootste producent van huishoudelijke artikelen op dat moment, iedereen kende Tomado, had wel één of meer Tomado-producten in huis. Was groot op de Huishoudbeurs, was in de jaren ‘60 al op televisie met reclame. En natuurlijk kent iedereen de typische producten als boekenplankjes in Mondriaan kleuren, de frietsnijder, de strijkplanken, de snelkookpan.” 

De kern van het succes zat wat Joosen betreft in twee dingen: goed omgaan met je personeel en goed luisteren naar je klant. “De vele verenigingen van huisvrouwen die in die tijd bestonden kwamen met vragen en die werden uitgewerkt tot producten die de doelgroep goed konden gebruiken.” Het was de tijd dat dat ieder huisvrouw nog op zoek was hulpmiddelen om het huishouden makkelijker te maken. En Tomado wilde daarin bijdragen getuige de reclameslogan ‘In ieder huis hoort Tomado thuis’. 

Licht

Het goed omgaan met personeel zag Joosen terug in de karakteristieke fabriek die men in Etten-Leur liet bouwen. “De meeste fabrieken uit die tijd waren bakstenen kolossen met kleine vieze raampjes waardoor je weinig daglicht zag. Jan en Willem van der Togt, de oprichters van Tomado, wilden dat anders. Zo werd er een architect, Huig Maaskant, die onder andere ook de Pier in Scheveningen en de Euromast heeft ontworpen, in de arm genomen. Hij zorgde voor veel licht waardoor de fabrieksarbeiders, die voorheen vaak op het land werkten, niet het gevoel kregen opgesloten te zijn in de fabriek.” Tomado zorgde voor een grote werkgelegenheid, vertelt Joosen ook. “Van heinde en ver kwamen de mensen naar Etten-Leur, met bussen uit België, uit de grensstreek, maar ook van veel verder weg. Turnhout, Mol en zelfs uit Hasselt. De eerste Spaanse gastarbeiders kwamen in de vroege jaren zestig.” 

Er was ook veel persoonlijke aandacht voor de personeelsleden blijkens de grote stapel personeelsbladen die Joosen op tafel heeft liggen. “De visie bij de directie leek helder: als je goed zorgt voor je personeel dan zorgen zij goed voor jou. Het maakte ook dat mensen jarenlang, soms hun hele leven, bij hetzelfde bedrijf bleven werken. Hierdoor ontstond er een familiegevoel en nog altijd als ik mensen tegen kom met wie ik samengewerkt heb dat is er direct weer de klik van elkaar kennen.”



Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief