Koffie, thee en tabak in Roosendaal
ROOSENDAAL – In de zeventiende eeuw was het drinken van koffie en thee uitsluitend voor de allerrijksten weggelegd. Het gebruik van tabak, het roken van een pijpje was toen al een stuk goedkoper. Vanaf de negentiende eeuw als de koffie en thee betaalbaar wordt, verschijnen er steeds meer winkels in deze producten. De koffie- thee- en tabaksfabrieken in Roosendaal van J.A. Laane Czn. en A. van den Biggelaar&Co zijn voortgekomen uit gewone winkelbedrijfjes die rond 1820 gesticht zijn.
DOOR MIEKE SPEKMAN
Rond 1850 was er in Brabant een bloeiende huisindustrie in het fabriceren van sigaren. De nieuwe sigarenfabrikanten konden van die ervaren sigarenmakers dankbaar gebruik maken. Op een lijst van fabrieken uit 1905 is te zien dat er in Roosendaal zes bedrijven waren die zich bezig hielden met de handel in tabaksproducten. Dat waren de sigarenfabrieken van de Gebrs.van Wely, Giltay, Martin en de tabakskerverijen, Laane, Segers en Van den Biggelaar. In die kerverijen werd de ruwe tabak gesneden of gekerfd en geschikt gemaakt voor het maken van shag, pijp- en pruimtabak. De firma Segers, Raadhuisstraat 41 produceerde 98 jaar lang voornamelijk pijptabak en shag. Handelsmerken waren o.a. Amazone, Baeske en Moravia.
KaVeeWee
De sigarenfabriek Willem en Karel van Wely (KaVeeWee) die in 1893 in fabrieksgebouw 'De Arend' naast het ouderlijk huis aan de Kloosterstraat (hoek Bloemstraat) werd opgericht, groeide uit tot de grootste Roosendaalse sigarenfabriek. In 1920 betrokken zij een nieuw complex in de Ludwigstraat en in 1927 kocht Van Wely de gebouwen van sigarenfabrikant Ernest Martin aan de Badhuisstraat op. Drie jaar later verscheen er ook een fabriek in Nispen. Daar maakte men de beroemde 'Cubaantjes'. De gaucho met sombrero werd een bekend beeldmerk. In de hoogtijdagen van de firma, rond 1935 maakte men twee miljoen sigaren per week en werkten er in Roosendaal 850 arbeiders. In 1946 wordt de fabriek aan de Badhuisstraat door brand verwoest. Een paar jaar later bouwde men een nieuwe fabriek. In 1973 werd de fabriek gesloten en verkocht aan de firma Wenneker.
J.A. Laane, Hudson
In 1820 begon Cornelis Laane op de Markt in het huis genaamd 'De Bijl' een zaak in koffie, thee en tabak. Honderd jaar later in 1922 fabriceerden zijn nazaten Louis en Henri Laane tevens sigaren. Na een grote verwoestende brand in de fabriek achter de Markt werd er in de H.G. Dirckxsstraat een grote nieuwe fabriek gebouwd en stichtte de broers de N.V. Sigarillosfabriek waarbij de naam 'Hudson' werd gekocht van het bedrijf 'Jasneva' uit Valkenswaard. De Hudson bracht als eerste de Wilde Havanna sigaren op de markt. Van die sigaar kon men 25 minuten genieten aldus de reclameboodschap. Na een fusie met Willem II in 1976 werd de fabriek gesloten.
A. van den Biggelaar
In 1884 laat Petrus van den Biggelaar, zoon van winkelier Marinus van den Biggelaar uit de Achterstraat (Raadhuisstraat), een grote fabriek bouwen aan de Kerkstraat. De moderne fabriek maakte gebruik van een stoom koffiebrander. In 1922 werd het handelsmerk 'De Moriaan' gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. De koffiemerken van de firma waren: 'De drie Koningen' en 'De Moriaan'. In 1982 stopte men met het branden van koffie en ging men door met tabak. In 2001 kwam Biggelaar Tabak NV in handen van de Luxemburgse Heintz van Landewyck Group.[l]