Maritieme roots van Goes tijdelijk blootgelegd
GOES - In het havengebied in Goes zijn restanten van een oude kade gevonden, waarschijnlijk uit het begin van de 17e eeuw. De rijen met honderden houten palen kunnen echter nog ouder zijn. “Het zijn de maritieme roots van Goes”, zei archivaris Frank de Klerk over de vondst tijdens een werkbezoek aan de opgraving aan de Houtkade.
DOOR EUGÈNE DE KOK
De kuil waarmee de honderden palen waren blootgelegd is eind vorige week weer volgegooid met grond. De archeologen van bureau Artefact hebben in de dagen ervoor alle vondsten goed gedocumenteerd en meerdere, bijzondere houten palen, stukken natuursteen, enkelijke musketkogels en wat aardewerk uit de grond gehaald en naar het provinciaal depot van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) in Middelburg gebracht. “Bij zo’n vondst is het ideaal om het in situ, op zijn plek in de grond, te bewaren. Het kan namelijk niet beter zitten dan in de grond, want daar zit het al honderden jaren. Vanwege de bouwactiviteiten was dat hier echter niet mogelijk”, zei regio-archeoloog Karel-Jan Kerckhaert woensdag.
Op basis van bureauonderzoek wist hij dat het havengebied op archeologisch vlak interessant zou zijn. Al tijdens het graven van proefsleuven bleek de bodem vol moois te zitten.
Rijen
Eenmaal afgegraven was het havenhoofd duidelijk te zien. Het bestaat uit rijen met honderden palen, in rijen van vier of vijf, uitzonderlijk goed was bewaard. “Een unieke vondst”, noemde archeoloog Els Coppens het. “Hout vergaat nograal snel, maar hier is het goed gebleven, al is het erg murw. Als je erin knijpt kan het zo uit elkaar vallen.”
Aan de hand van het hout wordt bepaald hoe oud de palen zijn. “Als we eikenhout hebben kunnen we bijna tot op het seizoen nauwkeurig zeggen wanneer de bomen zijn geveld”, aldus Kerckhaert.
Galgen
Coppens zei dat wat de vondst extra bijzonder maakt is dat er duidelijke tekeningen van het gebied zijn.
Gemeentearchivaris Frank de Klerk had tijdens het werkbezoek, waarbij ook wethouder André van der Reest van de gemeente Goes aanwezig was, enkele van deze tekeningen van het gebied in de 17e eeuw bij.
'Het was een enorm
infrastructureel project'
Daarop zijn de getijdenhaven, enkele driemasters, die niet naar de haven in de stad konden, het naastgelegen galgenschor, waarop geëxecuteerden ter afschrikking werden tentoongesteld, en de lange rij met palen, waarschijnlijk een golfbreker, duidelijk te zien. “De palen zijn allemaal met de hand in de grond geslagen”, legde Kerckhaert aan de hand van de tekeningen uit. “Het was een enorm infrastructureel project in die tijd dat veel geld moet hebben gekost. Je kunt het vergelijken met de aanleg van de op- en afrit op de A58.”
Kloppend hart
Volgens De Klerk kon het geld in die tijd echter niet op in Goes. Schepen voeren af en aan en in Goes richtten twee welgestelde inwoners in 1651 zelfs de Noordsche Compagnie op, die met twee schepen waren uit Noorwegen haalde. Het was een variant op de West-Indische Compagnie in Middelburg. “Het was de gouden eeuw in Goes”, aldus De Klerk. “De haven bracht veel welvaart, was het kloppende hart van de lokale economie. Zonder een haven was er geen bedrijvigheid. Goes is toen rijk geworden.”
Botencentrum
Nu het archeologische onderzoek achter de rug is. kan de ontwikkeling van het gebied verder gaan.
In het gebied komen woningen van het project Goese Diep en een botencentrum: The Boatshed. Daar kunnen mensen het jaar rond hun boot stallen en eventueel laten onderhouden.
Er zijn iets meer dan twintig stallingen, waarvan er al meerdere verkocht of in optie zijn. De Zweedse botenbouwer Delta Powerboats vestigt zich ook in het centrum. Verder komt er een restaurant in de omgeving.
Meer informatie en impressies zijn te vinden op de website www.theboatshed.eu.[l]
