Column Jan Zwemer
Zeer zware molen
Ik herinner het me nog goed. Het was in de vroege jaren '80 en tijdens de grote demonstratie tegen kernenergie, met name gericht tegen de komst van een tweede kerncentrale in Borssele, liepen we met de stoet langs de Vlissingse Singel in Middelburg. De demonstranten van verderop uit het land waren onder de indruk van molen De Hoop aan de overkant van het water, met zijn enorme afmetingen. Sommigen stopten en maakten foto's, nog onwetend van het feit dat dertig jaar later windenergie één van de grote vervangers van kernenergie zou zijn.
Molen De Hoop is ook werkelijk een unicum; de grootste molen in Zeeland met een diameter van twaalf meter onderaan werd gebouwd in 1736. Molens zoals deze waren de fabrieken van destijds en dit was een pelmolen, waar gort – volksvoedsel – werd gepeld uit gerst en boekweit. Een 'zeer zware molen' aldus het Zeeuws Molenboek uit 1964, een titel die het verder alleen gaf aan buurman de Seismolen en aan de molen van 's Gravenpolder. De laatste is vanonder echter veel smaller dan De Hoop en de Seismolen, met een diameter van 10,70 meter onderaan, heeft zijn stelling 8,60 boven de grond terwijl die van De Hoop 13,70 boven de aarde zweeft. Indertijd moet dit helemaal een reus zijn geweest; zeker op het platteland stonden nog veel houten standaardmolens.
Wanneer we beseffen dat De Hoop ooit nog een verdieping hoger geweest is, dan wordt duidelijk dat hij qua formaat in de buurt komt van de vijf grote molens van Schiedam, die uit dezelfde eeuw stammen. Ook deze waren een soort fabrieken: sommige van hen stonden als moutmolens in dienst van de jeneverstokerijen. De Schiedamse molens zijn bekend om hun hoogte; die was niet alleen gunstig voor de windvang, de zolders onder de stelling deden dienst als opslagplaats. De stellinghoogte varieert in Schiedam van zestien tot ruim achttien meter, oftewel twee tot vier meter meer dan die van De Hoop. De vlucht, oftewel de afstand tussen de einden van twee tegenoverliggende wieken, is steeds ruim 26 meter, terwijl De Hoop een vlucht van 24,40 heeft. Jammer toch, dat ooit die ene verdieping is gesloopt.[l]