Churchill vond dat we allemaal broeders waren
VLISSINGEN - De Engelse commando Patrick Churchill is vorige week op 94-jarige leeftijd overleden. Hij was één van de laatste overlevenden die betrokken waren bij de bevrijding van Vlissingen. Een gedicht van Churchill is te lezen op een steen in het herdenkingsgebied Uncle Beach.
VAN ONZE REDACTIE
Patrick Churchill woont als jongere vlak bij een militair vliegveld. “Hij en zijn schoolmaat willen zich graag melden bij deze luchtmacht, maar gezien hun leeftijd moeten ze nog even wachten”, schrijft Jochem Schmetz in een memorian. De Vlissinger kende de Engelse oorlogsheld goed en begeleidde hem als hij in Vlissingen was. “Een jaartje later wagen Churchill en zijn maar het erop, al is hij dan nog net geen achttien. Hij weet de leiding te overtuigen en wordt aangenomen.”
Hooglanden
Churchill’s nachtzicht blijkt niet goed genoeg te zijn om piloot te worden en hij wordt overgeplaatst naar de Royal Marine Commando's. In 1942 richt zijn naamgenoot en premier Winston Churchill de Army Commando's op waaruit de huidige commandotroepen zijn voortgekomen. “Hij wordt overgeplaatst naar dit legeronderdeel, omdat er een tekort is aan radiomensen. Na zware trainingen in de Schotse hooglanden is het dan eindelijk zo ver. D-day komt eraan. Churchill landt tijdens D-day als radioman aan boord van een Centaur. De volgende actie van no4 commando wordt Vlissingen. Omdat Churchill wat Frans spreekt wordt hij ingedeeld als signaller bij de twee Franse afdelingen van het 4e commando. De voorbereidingen in de duinen bij de badplaats De Haan bij Oostende vindt Churchill nog zwaarder dan zijn training in Schotland, maar het maakte hem fit. Later in de duinen bij Zoutelande en Domburg heeft hij er profijt van.”
Batterijen
Op 1 november 1944 landt het vierde commando om 5.45 uur op het Slijkstrand dat de codenaam Uncle Beach had gekregen. “De France officier gaat voorop als de klep van de landingsboot open gaat. Er komt hevig vuur uit Duitse machinegeweren. Een kogel doorboort het zwemvest van Churchill dat volgens hem een onbruikbaar stukje uitrusting is met de zware radio en reservebatterijen die hij moet dragen.”
'Er zit niets anders op dan beschutting zoeken'
Het eerste doel is het Betje Wolfplein, een stuk stad dat moet worden gezuiverd van Duitsers. “Hier komen ze al twintig minuten na de landing aan. Op wat geweervuur na ondervinden ze nog niet veel tegenstand en de Vlissingse politieagent Nahuijs is een goede gids. Bij het oversteken van het plein gaat het echter mis. De scherpschutters in de Scheldekranen hebben goed zicht en samen met het Duitse kanon bovenaan de oprit openen ze het vuur op de overstekende commando's. Hier vallen de eerste slachtoffers.” Vervolgens ligt het hele kruispunt onder zwaar vuur. “Er zit niets anders op dan beschutting zoeken in de huizen aan beide zijden van het plein. Later krijgt deze kruising in Vlissingen van de commando's de naam The Crossroads of Hell Fire Corner.”
Hoofdkwartier
Officier Vourch en zijn mannen zitten hier 24 uur vast. In de tussentijd probeert Churchill in het gebouw waarin nu Domino's Pizza's zit de communicatie met het hoofdkwartier te onderhouden. “Op een gegeven moment moet Churchill ondersteuning aanvragen van vliegtuigen om de bunker bovenaan de oprit te laten beschieten. Omdat hij binnen slechte ontvangst heeft, geeft hij zich bloot op de straat om een betere ontvangst te krijgen. De kogels fluiten om zijn oren.”
Mijnenveld
Later die dag geven de Duitsers op de oprit zich over en gaat No 4 Commando over het dijkgat richting Zoutelande en Domburg. “De Franse commando’s overnachten in Domburg. De honger begint hen parten te spelen. In een veld zien ze een dode koe liggen. Churchill en drie commando's gaan erop af. Bij de dode koe aangekomen merken ze dat deze op een mijn is gelopen en dat ze dus zelf ook in een mijnenveld staan. Ze komen er echter veilig uit en eten goed. Vanuit Domburg gaan ze door naar Vrouwenpolder waar de laatste tegenstand wordt uitgeschakeld.”
Lasser
Na de oorlog gaat Churchill terug naar de autofabriek van Morris waar hij jaren lasser en plaatwerker is. Hier leert hij zijn vrouw Karin Busch kennen. Zij is afkomstig uit Duitsland en heeft de gruwelen van de oorlog aan de andere kant meegemaakrt. “Ze zijn in Engeland getrouwd. Haar familie was hier zwaar op tegen, maar ze zijn tot op het laatste moment verliefd geweest.”
Heftig
Karin is 87 geworden. Ze kwam in januari te overlijden. Schmetz is naar haar begrafenis geweest en heeft daar Churchill voor het laatst gezien. De veteraan overleed op 28 juni, op 94-jarige leeftijd. “Meerdere keren heb ik ze in Vlissingen mogen rondrijden langs de plaatsen waar hij vocht. Hij kwam het liefste op Uncle Beach. Dat was voor hem het heftigst, heftiger dan in Normandië.” Als ze in de Franse kustplaats waren, bezocht het echtpaar altijd de Duitse begraafplaats La Cambe. "Bezoekers vroegen hem dan altijd wat hij daar met zijn medailles deed. Hij zei dan, in tranen: We waren allemaal broeders."
Vitality
In Vlissingen opende Churchill met een Franse commando in 2014 het herinneringsgebied Uncle Beach bij de Oranjemolen. Er ligt een gedicht van zijn hand op een marmeren stee, dicht bij de locatie waar eerst de het beeld van de commando stond. De Engelsman schreef het gedicht op verzoek. In Oorlogsmuseum Vitality in Kapelle heeft de commando een speciale plek gekregen. Daar vertellen ze zijn en het verhaal van de bevrijding van Vlissingen.[l]
