Opstand in 1963 in Bredase koepel
BREDA - Opstand in de Koepel. De Zwarte Ruiter eist gelijke behandeling. Hij hangt op 25 meter hoogte aan een ijzeren spant uit protest. Een zestal jaar daarvóór is hij 'gepakt'. Agnes Op den Kelder is er bij.
DOOR RINIE MAAS
Als kind beleeft Agnes de arrestatie van De Zwarte Ruiter als een spannend slot van een feuilleton. In haar buurt, in het gedeelte Orchideestraat, waar de mythische boef zich schuilhoudt, spant het.
Stengun
De politie staat klaar op 17 mei 1957 om het te arresteren op zijn onderduikadres bij een kennis uit de Scheveningse gevangenis, de worstenmaker. Hij is zwaar bewapend met een Stengun en 16 scherpe patronen. De politie nadert het pand achterlangs: revolver in de aanslag. De voordeur wordt geramd. De spanning in de straat met hoofden achter het raam en uit de dakkapel, is om te snijden. De worstenmaker roept: "Niet schieten, Hans". Het geweer ligt al in de hoek. Als hij voor de gerechtshoven verschijnt zal hij met klem zeggen: "Ik heb altijd klusjes uit de hoek gezocht om zaken te doen maar nooit om een leven in de waagschaal te stellen; ik heb nooit iemand vermoord". Aan zijn arrestatie draagt ie zelf bij.
Orchideestraat
De Orchideestraat is een fijne woonstraat. Hij ligt in de grote Havenstad bijna pittoresk met mooie huizen achter de Rozenlaan temidden van een waaier van bloemenstraten. De kerk van de Hervormden rijst erbovenuit in sobere baksteen en een mooi gebouwde toren met schaliedak. Als hij in de boeien wordt geslagen, zonder dat er geweld aan te pas komt, reageert de Zwarte Ruiter met: "pech gehad". Agnes Op den Kelder woont in haar ouderlijk huis aan de Orchideestraat. Ze beleeft als kind de arrestatie van Hans Gruijters.
Moord
Aan de Zwarte Ruiter kleeft de moord in 1954 op de heer J. van Dieten, directeur van het postkantoor te Ravenstein. Het wordt hem met een negental andere delicten rechtens ten laste gelegd. Het bewijs dat hij schoot is nooit geleverd. Kon iemand anders de dader zijn? Zijn maat, ene Eddy, zou de kraak hebben afgewerkt. Gruijters bleef in de auto. Omdat de schuld voor de roofmoord door de Zwarte Ruiter altijd hardnekkig is ontkend herinneren we het drama zonder aannames.
Doktersauto
Een 'accidentally shot' of niet; De Zwarte Ruiter ging in de laatste weken van 1954 volledig door het lint. Hij stal op oudejaarsnacht f.4000 uit de kluis van de pastorie van Volkel. Hij schept tussen Boekel en Gemert de 22 jarige fietser Bart van Eenbergen uit Uden die het niet overleeft. Bovendien rijdt hij door. Tijdens ontsnappingen kiest voor de auto van de dokter die rijdensgereed staat. Voor diefstal, paardensmokkel, roofmoord en doorrijden wordt de Zwarte Ruiter veroordeeld tot 15 jaar cel. Hij heeft die jaren uitgezeten in Scheveningen. Waar hij de spijlen van zijn klapraam doorzaagt en uitbreekt. Hij verhuist naar De Koepel.
De Zwarte Ruiter klimt op 19 december 1963 naar de nok van De Koepel uit protest tegen de priviliges die politieke gevangen krijgen vergeleken met de 'gewone boeven' Ongeveer 25 meter boven de beganegrond dreigt hij te springen als zijn eisen niet worden ingewilligd. De zwarte Ruiter krijgt tijdens deze actie bijval van de andere gedetineerden. De directeur klimt naar de hoogste galerij waar Martin van der Schans de stennis opzweept. Het wordt een handgemeen. "Ik had een goed zicht", zegt Gruijters. "Martin deed niks". De directeur wordt half over de railing geduwd. De Zwarte Ruiter is opnieuw groot nieuws vanwege de opstand in de Koepel in Breda. Dit krijgt mythische proporties. Zijn daden worden geromantiseerd. Puur slecht was De Zwarte Ruiter niet! [l]
