De protestantse Grote Kerk van Breda.
De protestantse Grote Kerk van Breda. Jan Korebrits

Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau presenteert: Het Protestantisme in Breda

BREDA - Nog tot diep in de twintigste eeuw was een relatie tussen een Rooms-Katholiek en een Protestant in Breda niet probleemloos. Vanuit beide religies werd een dergelijke verbintenis verboden c.q. afgeraden. Immers: “Twee geloven op één kussen, daar slaapt de duivel tussen” !

Aan Rooms-Katholieke zijde is er na het Tweede Vaticaans Concilie veel veranderd en ook onder de huidige Paus Franciscus waait er een andere wind. Het woord “oecumene” is tegenwoordig van meer betekenis dan vroeger. De Protestanten hebben zich, voor wat betreft de grotere kerkgenootschappen, na jarenlang debatteren en overleg, aaneengesloten tot de PKN, de Protestantse Kerken in Nederland. Overigens heeft dat, naar goed protestants gebruik, weer geleid tot de nodige afscheiding.

Kerkhervorming in de 16e eeuw

Vorig jaar werd herdacht dat Maarten Luther vijfhonderd jaar geleden zijn 95 stellingen publiceerde. Daarmee ontketende hij een van de grootste revoluties in de geschiedenis van de Kerk. Uiteraard zijn er vóór Luther al meer pogingen gedaan veranderingen in de Kerk aan te brengen. De naam van de grote geleerde Desiderius Erasmus van Rotterdam moet hier zeker worden genoemd. Wie kent niet zijn “Laus stultitiae”of wel “De Lof der Zotheid”? De daad van Luther veroorzaakte opnieuw een scheuring die onuitwisbare sporen naliet op maatschappelijk en politiek gebied.

Spreker was jarenlang docent Duits aan ‘De Nassau’ in Breda en gaf ook enige tijd godsdienstles aan dezelfde school. Van huis uit Nederlands-Hervormd volgde hij enkele cursussen theologie en verdiepte zich in de voorlopers van de Reformatie; ook de Hugenoten hadden zijn speciale aandacht. Hij zal ingaan op het ontstaan van het Protestantisme en de situatie in Breda vanaf ± 1530 tot heden en zal de theologische verschillen tussen het Rooms-Katholicisme en Protestantisme bespreken.

Protestanten in Breda

Het Bredase stadsarchief meldt dat in het jaar 1533 “boecxens inholdende de ketterije ende valsche leringhe van Martinus Lutherus” worden verkocht, niet stiekem, maar in het openbaar. Kort daarna verschenen in Breda de eerste aanhangers van de “nieuwe leer”. In eerste instantie Lutheranen en daarna de aanhangers van Calvijn, de Calvinisten. Er volgde een periode, waarin nu eens de Katholieken dan weer de Protestanten het in Breda voor het zeggen hadden. Daarbij vielen slachtoffers en vaak moest men noodgedwongen de stad verlaten of kerken in een schuilkerk. Deze turbulente geschiedenis hoort en ziet u tijdens de presentatie op woensdag 17 oktober, 19.30-22.00 uur in Grand Café De Koffiemolen, Pels Rijckenpark 1, Breda en is vrij toegankelijk voor leden en niet-leden. [l]