'Herdenken is opnieuw nadenken'
BREDA – Bij de bruutheden die de Nazi’s in de Kristallnacht van 9 op 10 november 1938 pleegden, werden Joodse mensen vermoord, hun synagogen, winkels, huizen en andere bezittingen vernield en/of in brand gestoken. Deze gebeurtenis luidde de holocaust in waarbij miljoenen joden omkwamen, waaronder 118 joodse inwoners uit Breda. Donderdagavond werd de Kristallnacht herdacht onder het motto: “Herdenken is opnieuw nadenken.”
DOOR HENK KETELAAR
De plechtigheden rondom de Kristallnacht begonnen vroeg in de avond met een bijeenkomst bij het Joods Monument op het Wilhelminapark. Na afloop volgde het avondprogramma dat in de Sint- Antoniuskathedraal startte. Bij de aanvang verzorgde het koor ‘Tegen De Wind Mee daar voor zo’n tweehonderd deelnemers een optreden. Jan Hopman, voorzitter van bovengenoemde stichting, Job Cohen, oud-burgemeester van Amsterdam en Eric Alink, stadschroniqueur van Den Bosch en tekstschrijver, hadden gevolg gegeven aan de uitnodiging om er die avond hun verhaal te komen doen.
Hedendaags racisme
Jan Hopman, voorzitter van de Kristallnachtstichting haalde in zijn toespraak enkele hedendaagse voorbeelden van racisme aan zoals die in Myanmar, waar Boeddhisten Islamitische Rohingya’s verdreven en Irak waar de IS genocide pleegde op de christelijke Jezidi’s. “Op het vlak van individuele vervolgingen en moorden sprak hij over de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi. Ook haalde hij Asia Bibi aan, de vrijgesproken vrouw die in Pakistan vanwege godslastering acht jaar in de dodencel zat maar toch wordt vastgehouden. “Dit alles noopt ons tot opnieuw nadenken, want uitsluiting en vervolging van minderheden is van alle tijden”, zo hield hij de toehoorders voor.
Macht van de taal
Job Cohen sprak over de giftige rol die de taal speelt bij het aanwakkeren van racisme en nationalisme. Maar ook over de stilte die ontstaat als wordt weggekeken bij woorden op je vriendenapp die té ongemakkelijk zijn of teveel gedoe geven als ze over deze onderwerpen gaan. Of het zwijgen van de politicus, die iets niets zegt omdat het hem of haar stemmen kan kosten of de cabaretier die bang voor bedreiging, een grap toch maar niet maakt. “Wegkijken kan langzaam maar zeker aanzwellen tot een collectief zwijgen. Dat maakt dat we de risico’s in onze samenleving niet meer zien,” waarschuwde Cohen met een citaat uit een toespraak van Sigrid Kaag, minister van handel en ontwikkelingssamenwerking.
Voettocht
Met een lichtjestocht langs de synagoge, de Turkse en Marokkaanse moskee en een samenkomst bij het artikel 1 monument in het stadspark Valkenberg, werd de Kristallnacht herdenking afgesloten. In de Marokkaanse Arrahman moskee hield een in Casablanca geboren Joodse Marokkaan Abraham Levy een lezing over de geschiedenis van de Joden in Marokko, waar men vreedzaam naast elkaar wordt geleefd.