Het 'spel' Carnaval uitgelegd door een deskundige
VOSSE'OL – Tijdens het Jan Kellerbal in Dorpsherberg De Sterke Duvel te Nieuw-Vossemeer werden de aanwezigen op de hoogte gebracht van carnaval in historisch opzicht. Carnavalsdeskundige Frank Timmers uit Breda, die jarenlang een onderzoek heeft gedaan naar carnaval, praatte de menigte bij. Dat gaf soms hilarische reacties, maar ook reacties van ontsteltenis. Dat vrouwen van origine een ongeschikte rol hebben tijdens carnaval ging er bij de Vosse'olse vrouwen er niet in.
DOOR CLAUDIA KOOLE
Carnaval. Door sommigen betiteld als het beste feest dat jaarlijks wordt gehouden, was niet altijd een geliefd feest en kent nog maar kort het karakter van een feest waarbij vele remmen losgelaten kunnen worden. Reeds in de 16e eeuw heerste er verdeeldheid. Carnavalsdeskundige Frank Timmers: "Er waren veel braspartijen. Veel spanningen tussen overheid, kerk en de vierders. Ook echte bendes met maskers op." Pas laat 20ste eeuw, na de Tweede Wereldoorlog, bloeit het carnavalsfeest daadwerkelijk op. Voorheen kende het een wisselend treurig bestaan en zelfs verboden.
Gelijkheid
Uit publicitaire bronnen heeft Frank Timmers enkele reacties gevonden van tegenstanders. Eén ervan luidt: "Havenloze en smoordronken meiden en jongens verhit door de passie tijdens dit vieze onzedelijke carnaval vol tuchteloosheid." Het publiek in Dorpsherberg De Sterke Duvel reageert lachend terwijl Timmers dit vertelt. Hij vervolgt: "Met carnaval wordt sociale ongelijkheid opgeheven. We zijn allemaal eender, allemaal gelijk en we mogen de ventielfunctie gebruiken. Carnaval is het beste medicijn tegen triestheid." Met ventielfunctie bedoelt Timmers dat men helemaal zichzelf mag zijn met carnaval, alle remmen los die normaliter in het dagelijks leven heersen.
Vaarwel vlees
"Een heel jaar moeten we voldoen aan verwachtingen, hoe we ons moeten gedragen en verkleden in ons werk. Een vertegenwoordiger moet in pak lopen. Eenmaal thuis heeft hij een huispak aan, lekker op de bank eronderuit. Dat noemt socioloog Erving Croftmann frontoffice en backoffice. Bij backoffice ben je helemaal jezelf. Tijdens carnaval kun je laten zien wie je wilt zijn." Hoewel het woord carnaval is afgeleid van het Carne Levare, Latijn voor vaarwel vlees, vindt Timmers dit een vreemde term. "Dit stamt uit 1091 toen de kerk zich helemaal geen vlees kon veroorloven. Het is een term voor de vastentijd."
40-dagen
Dat de rooms-katholieke kerk van grote invloed is op het carnavalsfeest, ook heden ten dage, geeft de 40-dagen periode aan. "Die 40 dagen staan steeds centraal. Tussen de 11e van de 11e en 21 december is er een periode van 40 dagen. De carnavalsweek wordt bepaald door de datum van het Paasfeest. 40 dagen vóór Pasen is het aswoensdag en tussen Pasen en Hemelvaart is er wederom een periode van 40 dagen." Maar van de kerkelijke tradities willen de Vosse-olse aanwezigen niet veel weten als Frank Timmers vraagt of ze als carnavalvierders een askruisje gaan halen dat als symbool voor betrekkelijkheid van het leven staat. Het publiek reageert: "Nee, dat halen we niet. Maar dat kan hier wel hoor."
Halfvasten
Ook op de historische rol van vrouwen tijdens carnaval wordt gereageerd. Timmers: "De rol van vrouwen tijdens carnaval was ongeschikt vroeger. Vrouwen mochten niet op het toneel." Vrouwen in het publiek reageren fel en lachend: "Ik dacht het niet!" Over het halfvasten laat Frank Timmers weten dat dit niet geweldig is. "Carnaval aanlengen gaat ten koste van de oorspronkelijke kracht. Hierbij geldt 'Lekker is maar één vinger lang'. Het is beter om het feest bij de oorspronkelijke periode te houden." Carnaval kent ook bedreigingen: vergrijzing, minder subsidies, minder bouwlocaties en carnavalisering waarbij andere feesten zoals Halloween het karakter krijgen van carnaval. In 't Vosse-Ol gaat het spel van carnaval voorlopig onverminderd door. [l]