Koe Nora heeft al 190.000 liter melk gegeven
BREDA – 190.000 liter melk. Dat is wat koe Nora 265 gedurende haar hele leven heeft gegeven. Met haar uitzonderlijke melkproductie maakt ze kans om volgend jaar de vijfde 200.000-liter-koe van Nederland te worden. Het is nu al een hele prestatie voor melkveehouders Adrion en Lisette van Beek uit Breda, want van alle levende Nederlandse melkkoeien zijn, is er géén koe dit net zoveel heeft gegeven als Nora.
DOOR MONIQUE JANSEN
Wie Nora ziet staan, zou niet zeggen dat deze dame ruim zeventien jaar is. Dat is behoorlijk oud voor een koe, want de meeste melkkoeien worden niet ouder dan zeven.
Kleinste koe van stal
Nora valt niet op: het is de kleinste koe van de stal. Ze beschikt over een compacte bouw en over stevige benen. Ook heeft ze sterke ouders. "Voor haar leeftijd is ze bijzonder vitaal", vindt Adrion, "ze heeft dan ook een bijzonder karakter. Het is een heel rustig, maar ontzettend slim dier. Ze is zeker intelligenter dan de rest. Eigenlijk heeft ze een hersencel meer." In de stal gaat ze conflicten met andere koeien altijd uit de weg. Het is een dier dat graag haar eigen gang gaat en als 'oma' soortgenoten terecht wijst. "Andere koeien hebben ontzag voor haar. Zelfs onze stieren", geeft Lisette aan: "Als ze ergens geen zin in heeft, zal ze dat ook zeker niet doen."
Nog een jaar te gaan
Toch zijn Adrion en Lisette er nog niet met Nora. Om de 200.000 liter te halen, moet de koe nog minimaal anderhalf jaar melk geven. Daarvoor is het nodig om opnieuw drachtig te worden. Dat is lastiger bij een koe op leeftijd, maar zeker nog mogelijk. In totaal bracht Nora al twaalf nakomelingen ter wereld. Van haar lopen relatief weinig dochters rond. Er werden vooral stieren geboren. Ook staan niet alle vrouwelijke nakomelingen op de boerderij. Adrion verkoopt ook geregeld dieren aan andere boeren.
Nieuwe melkstal
Een koe wordt niet zomaar een 190.000-liter koe. "Daarvoor is de verzorging heel belangrijk", benadrukt Lisette. Nora maakte op de boerderij aan de Rith nog de verhuizing mee naar de nieuwe melkstal. Zes jaar geleden breidde het echtpaar Van Beek uit van honderd naar tweehonderd melkkoeien. Daarvoor verrees een gloednieuwe stal. "Er is maatschappelijk veel kritiek op grote bedrijven, maar onze koeien hebben nu wel vijf keer zoveel ruimte als in hun oude verblijf", legt Adrion uit: "De stal is van alle gemakken voorzien. Alle dieren hebben een ligbox met een zachte ondergrond en veel ruimte om te lopen." De koeien lopen op een emissiearme vloer. Die zorgt ervoor dat er minder ammoniak wordt uitgestoten. Dat is beter het voor het milieu. Hiermee voldoet het Bredase melkveebedrijf aan de milieueisen die de provincie Noord-Brabant in 2022 verplicht stelt aan alle boeren.
Melken
De koeien worden twee keer per dag gemolken in de melkput. Dat gebeurt aan het begin van de ochtend en aan het eind van de middag. Stipt op hetzelfde tijdstip. "Een koe is een gewoontedier en vindt het niet fijn als het eerder of later wordt. Dat is ook met het voeren", legt Adrion uit. Het melken doen Adrion en zijn familie zelf. Ze sluiten elke koe handmatig aan op de melkmachine. Het is een bewuste keuze om niet met robots te werken, omdat er zo dagelijks contact is met de dieren. Als de koe iets mankeert, hebben zijn verzorgers het zo snel in de gaten.
Cijfers
Koe Nora geeft per jaar ongeveer 12.500 liter melk in 305 dagen. Daarmee haalt ze een gemiddelde topproductie van 38,7 liter per dag.
Wel of geen weidegang
In het voorjaar en in de zomer kunnen de koeien de wei op. Adrion laat hen zelf de keus of ze binnen blijven of naar buitengaan: "Als het ontzettend heet is, merk je dat de koeien liever niet naar buitengaan. Dan zijn ze net mensen. Ze staan niet graag in de brandende zon. De stal is geïsoleerd en daar blijft het met warm weer lekker koel." De afgelopen zomer was het bloedheet. Wekenlang viel er geen regenspat meer. Er groeide geen enkele grasspriet meer op de normaal uitgestrekte groene weide. De koeien kozen er massaal voor om binnen te staan waar ze verzekerd waren van een lekker maal, bestaande uit maïs, gras, bierbostel, bietenpulp en krachtbrok. Die laatste drie voerstromen bestaan uit restvoedsel die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie. De koe vormt hiermee een kringloopdier.
Massage
De oude Nora staat gewoon tussen haar soortgenoten in de melkstal. "We houden haar zeker niet apart. Koeien staan het liefst in de kudde en dat is bij haar niet anders", benadrukt Lisette. Ook maakt Nora graag gebruik van de automatische borstels in de stal. Die masseren de rug en vegen het zand eraf. Ze draaien bijna non-stop. "Die zijn wel favoriet. Koeien kunnen niet overal bij om zich schoon te houden, dus daar maken ze graag gebruik van", lacht Adrion.
Spannende tijd
De komende tijd wordt het spannend of Nora de 200.000 liter gaat aantikken. Als ze geen melk meer geeft, mag ze met pensioen. "Maar Nora gaat het erf niet meer af. Die blijft tot aan haar dood bij ons. Wat zij heeft gepresteerd is uniek", vindt het echtpaar. De kleine koe is inmiddels een heuse beroemdheid geworden. Ze stond eerder al in de agrarische pers en werd laatst zelfs gefilmd. Adrion had vooraf nooit kunnen dromen dat Nora 190.000 liter melk zou geven. "Dat weet je van te voren niet. Dat is toch altijd afwachten. Wij zijn in ieder geval heel trots!"[l]
