De film ging midden in de Koepel in premiere
De film ging midden in de Koepel in premiere Foto: Hanneke Marcelis

'Binnen de muren' van de Koepel

BREDA - Wanneer Ton Mink (74) begint te vertellen over zijn 34 jaar als gevangenisbewaarder in de koepel, hang je meteen aan zijn lippen. Dat ervoer vorig jaar ook Troy Gazan. Hij koos ervoor om voor zijn afstudeerproject de verhalen van Ton over de iconische Bredase gevangenis te vangen in een documentaire. En die ging zaterdagavond voor 600 mensen in première in - waar kan het ook anders - de Koepel.

DOOR HANNEKE MARCELIS

Gazans ogen glinsterden zaterdagavond toen hij vertelde over de première van zijn film. "Dat we de première hier mogen houden, is natuurlijk een droom. Maar dat er ook zoveel mensen zijn gekomen, had ik nooit verwacht." In totaal keken 600 mensen verdeeld in drie groepen zaterdagavond de documentaire. Eerst een groep met betrokkenen en figuranten. Daarna twee groepen gevuld met geïnteresseerden van buitenaf.

'Zo'n grote
première is een
droom die uitkomt'

Ook voor Robbert-Jan Veldhuijzen, directeur van Futuredome, was het een bijzondere avond. "Ik heb Troy gemotiveerd om zijn première groots aan te pakken. Maar we dachten ook, als er vijftig mensen komen is het prima. Dat het er 600 zijn geworden is natuurlijk geweldig. En 200 van hen hebben ervoor gekozen om ook nog een rondleiding door de Koepel te volgen voor of na de screening."

Idee

Ruim een jaar geleden kwam Troy op het idee om een documentaire te maken over de Koepel en zijn bewaarders. "Ik volgde er een rondleiding en stond versteld van alle verhalen die de oud-bewaarders hebben. Thuis liet ik dat even bezinken, en kwam ik op dit idee", aldus Gazan. In eerste instantie wilde hij de verhalen van 10 bewaarders vertellen. Maar uiteindelijk werd het slechts één bewaarder waar de docu grotendeels om draait: Ton Mink. En die keuze voelt ook logisch als je Ton spreekt. Want als één ding duidelijk is: hij heeft genoeg verhalen voor minstens tien films.

Verhalen

In 'Binnen de muren' vertelt Ton Mink op een open en eerlijke manier over zijn 34 jaar als bewaarder in de Koepel. Over de beginjaren, waarin gevangenen de baas leken en Mink als 25-jarige voor zijn gevoel zonder ervaring 'voor de leeuwen werd gegooid'. Over de gedwongen sluiting van de Koepel in 1973. Over de 'knokploeg' die ontstond onder bewaarders om gevangenen in toom te houden. En over een aantal van de meest bekende en markante gevangen, zoals de Duitse Drie van Breda. Dat Mink zelf niet altijd heilig was en grenzen overtrad om gevangen onder de duim te krijgen, geeft hij in de documentaire eerlijk toe. Hij was onderdeel van de knokploeg, en heeft menig gevangene klappen verkocht.

'In de Koepel
ontstond een knokploeg
van bewaarders'

Maar ook over de zware kanten van het werk is hij een open boek. Zo werd hij zelf ooit uit het niets in elkaar geslagen, en later door een gevangen bijna over de balustrade van de derde verdieping naar beneden gegooid. De documentaire is extra indrukwekkend, omdat Mink de verhalen zelf vertelt. Met acteurs worden de scenes voor een deel nagespeeld, met uiteraard de prachtige Koepel als toneel.

De première van Binnen de Muren was een eenmalige vertoning in de Koepel van Breda. Over de toekomst van de film, is nog veel onduidelijk geeft Gazan toe. "Er is interesse van partijen om de film nog te vertonen in Breda. En mogelijk komt hij ook bij enkele filmfestivals. Dus wie hem nog wel zien, gaat de kans zeker nog krijgen."

Als afstudeerproject was Binnen de muren in ieder geval meer dan geslaagd. Gazan heeft zijn diploma inmiddels op zak.[l]

Binnen de Muren

Benieuwd naar Binnen de Muren? Momenteel is de film nog niet online terug te vinden. Om een impressie te krijgen is het wel mogelijk de trailer van de documentaire te bekijken op YouTube. Zoek dan naar Binnen de Muren Teaser.

Oud-bewaarder Ton Mink vertelt zijn ervaringen in de Koepelgevangenis.
Afbeelding