Breda viert 75 jaar bevrijding uitgebreid
BREDA - Op 29 oktober is het precies 75 jaar geleden dat Breda werd bevrijd. Daar werd afgelopen weekend al uitgebreid bij stilgestaan met veel activiteiten. Zo trok een parademars van de Poolse Erecompagnie, het militaire orkest uit Zagan, Bredase veteranen, Poolse scoutinggroep Breda, schoolkinderen en bewoners van Breda door de binnenstad. En ook werd de film van Koen van Groesen vertoond op groot scherm.
DOOR HANNEKE MARCELIS
De parademars liep zaterdag wat vertraging op, maar het toegestroomde publiek wachtte geduldig. Het was bijzonder druk langs de route. Veel Bredanaars keken hun ogen uit terwijl de militairen, scouts en de militaire voertuigen voorbij trokken.
Film
Voor Koen van Groesen was zaterdag een spannende dag. Zijn film over zijn Poolse opa werd op groot scherm vertoond op de Grote Markt.
Het is een jaar geleden dat Koen tijdens 74 jaar bevrijding op het Ereveld aan de praat raakt met een jonge Poolse scholier. Die vertelt hem dat hij regelmatig zijn klasgenoten moet vertellen dat het de Polen waren die Breda bevrijdden, en niet de Amerikanen. Het is een verhaal dat Koen, als kleinzoon van een Poolse bevrijder, enorm raakt. En als historicus en filmmaker besluit hij dan ook dat hij het verhaal van zijn opa wil gaan vertellen. Dat doet hij in de bijzondere film 'In de huid van mijn Poolse opa'.
Oorlog
"Opa moest als 18-jarige vluchten voor de Duitsers aan de ene kant en Russen aan de andere. Hij was toen als dienstplichtige jongere opgeroepen voor het Poolse leger. Er is stevig gevochten tegen de Russen en Duitsers. Maar uiteindelijk hielden ze geen stand. Toen had mijn opa een keus, terug naar zijn vader, moeder en zijn broer en zussen. Of vluchten. Hij koos voor het oversteken van de rivier naar Roemenië.", vertelt Koen. Het was een keuze die zijn leven helemaal veranderden. Michal heeft zijn geboortedorp Sinkow en zijn vader en moeder nooit meer teruggezien. "Als kleinzoon ga ik terug naar zijn geboortedorp, dat als gevolg van de Tweede Wereldoorlog nu in de Oekraïne ligt. Een deel van mijn familiegeschiedenis die ik helemaal niet ken."
Interviews
De film bevat bijzondere beelden. Allereerst natuurlijk van Koen die zijn 'verloren' familie in Oekraïne voor de eerste keer ontmoet. Maar de film bevat ook emotionele beelden van de gesprekken die Koen met zijn opa had, voordat deze in 2007 overleed. Hij heeft na 1939 zijn ouders nooit meer gezien, omdat hij niet kon terugkeren naar zijn geboortedorp. "We vochten voor niets. Nouja, niet voor niets. Voor de vrede van de wereld. Maar niet voor onze eigen vrijheid", vertelt Salewicz zijn kleinzoon.
De film beleefde woensdag zijn première in het Chassé Theater. En zaterdag stond de bijzondere vertoning op de Grote Markt op het programma Wie daar niet bij kon zijn, kan de film zondag nog zien in het Chassé Theater.[l]
Dinsdag 29 oktober bezocht koning Willem-Alexander Breda naar aanleiding van 75 jaar bevrijding. Toen was deze krant echter al naar de drukker.
