Gezond Zoutelande
De lezer moest wel een idyllisch beeld voor ogen krijgen. Onder de kop ‘Kostschool te Zoutelande’ volgt: “In deze, door hare ligging aan het zeestrand, stille en dus voor het onderwijs geschikte, zoozeer gezonde plaats, wenscht de ondergetekende eenige jongelingen, liefst van 10 tot 16 en van de Protestantse Gezindheid, geplaatst te zien, tegen de uiterst matigen prijs van f 160 per jaar.” De kostgangers zouden les krijgen in de lagere schoolvakken, maar ook in sterren-, zeevaart-, wis- en boekhoudkunde, Frans en geschiedenis. De aanbieder van onderwijs en woonruimte, in de Zierikzeesche Nieuwsbode van 21 maart 1853, was onderwijzer Leendert Ball. Hij was met zijn vraagprijs gedaald: in de Middelburgsche Courant van 10 augustus 1852 had hij nog 200 gulden voor een jaar kostschool gevraagd.
Tegenwoordig denken we bij Zoutelande misschien niet meer aan stilte, maar nog wel aan gezonde zeelucht – de rook van de zeeschepen niet meegeteld. Ball, hoofdonderwijzer op leeftijd, had in zijn huis al eerder jongens uit de stad opgenomen. Van 1841 tot 1846 had Lodewijk van Buuren in de onderwijzerswoning ingewoond, het zoontje van een koperslager uit Middelburg. Was hij zo zwak of mankerend dat hij de stad uit moest, naar de gezonde zeelucht? Lodewijk werd meubelmaker en overleed al in 1859, 26 jaar oud. Verder hadden nog twee familieleden van Balls echtgenote bij het onderwijzerspaar ingewoond: haar broer, onderwijzer Pieter de Koning, lijdend aan ‘borstziekte’ (longen of hart), en neefje Jacobus de Koning uit Middelburg. De laatste was in 1849 na een half jaar naar de stad teruggekeerd.
Waarom Zoutelande’s hoofdonderwijzer pas weer in 1852 probeerde nieuwe kostgangers te krijgen, weten we niet. Dochter Antje kreeg dat jaar een ongeluk dat haar aan een oog blind maakte en dus minder geschikt om te werken. Daarom misschien? Verder is duidelijk dat het niet ging om een kostschool zoals die waarvoor destijds wel werd geadverteerd; die lagen vaak in kleinere steden zoals IJsselstein, Steenbergen of Bergen op Zoom. Dit was maar een onderwijzerswoning aan de Zoutelandse Langstraat. Helaas … kostgangers kwamen er niet en meester Ball overleed al in augustus 1853. Dochter Antje, later helemaal blind, werd overigens bekend als dichteres, onder meer met kinderversjes.[l]