Over de 'Eerste Zeeuwsche Auto-garage' en meer
MIDDELBURG - De kreet ‘Wij zijn de stad’ kent iedereen in Middelburg, maar wie zijn ‘wij’? In de rubriek ‘Zij zijn de stad’ zet Edwin Mijnsbergen bekende en minder bekende Middelburgers in de schijnwerpers. Op zijn geheel eigen wijze beschrijft hij wie zij zijn, wat zij hebben met de stad en met hun stadsgenoten. Deze week: Evert Blaas.
DOOR EDWIN MIJNSBERGEN
Over Evert Blaas hoorde ik voor het eerst toen ik, voor Wij zijn De Stad, eind vorig jaar op bezoek was bij de schoonheids- en pedicuresalon Salon Julie. Eigenaresse Julie Blaas is een kleindochter van Evert. Ze vertelde enthousiast over het leven van haar opa, en over zijn belangstelling voor de geschiedenis van de stad Middelburg. Ze beloofde dat ze een afspraakje met hem zou regelen. Evert heeft zijn leven lang (hij is geboren in 1924!) al veel verteld en geschreven over de geschiedenis van Autogarage Blaas, de stad en de Tweede Wereldoorlog.
Rie van Hese
Vijf maanden later zaten we inderdaad in de brasserie van het Gasthuis aan het Noordpoortplein, waar Evert sinds een paar jaar woont. Behalve hij en Julie was ook mevrouw (Rie) van Hese aanwezig. Zij is als 90-jarige nog steeds vrijwilligster in het Gasthuis, en weet ook veel over de geschiedenis van de stad. Het is ondoenlijk om alles wat werd verteld te herhalen, maar gelukkig zijn een paar verhalen van meneer Blaas ook terug te vinden in oude nummers van De Wete, van de Heemkundige Kring Walcheren, zoals het tweedelige artikel over Middelburg in oorlogstijd, en het verhaal over de opa van Evert, de tuinbaas van Toorenvliedt.
Eerste Zeeuwsche Auto-garage
Meneer Blaas vertelde vooral veel over de ‘Eerste Zeeuwsche Auto-garage’ in de jaren van voor de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog zat de garage in de hoek van de huidige ING-bank, maar in de jaren ervoor in de Lange Noordstraat, direct naast het stadhuis. Op foto’s van toen zie je dat de straat toen nog heel anders was. De later Rooms-Katholieke kerk lag nog aan de Noordstraat zelf en de straat die nu Bachtensteene heet was nog de (Lange) Lombardstraat.
Het was een prachtverhaal, over de gebroeders van de Harst die de garage begonnen, en over de latere opvolgers Wijtenburg en Caljouw-Blaas. Ik kreeg ook allerlei documenten mee, en een paar originele foto’s die ooit gemaakt werden door Henning, die even verderop zat, op de Markt. Op de foto’s zie je achter het gebouw van de garage ook het daglichtatelier van Henning. Meneer Blaas vraagt zich nog steeds af of het gebouw dat er voor staat wellicht ooit een andere functie had.
Bioscoop
De garage ging, net als vele andere gebouwen in de stad, in vlammen op, in mei 1940. “Het was in drie uur weg.” Meneer Blaas heeft nog levendige herinneringen aan die heftige tijd. Met plaatjes alleen krijg je zulke verhalen niet boven water. Dan zie je de voorgevels van de gebouwen van Hotel de Nieuwe Doelen, en Hotel de Miranda, maar wat daar áchter allemaal gebeurde begint nu pas een beetje duidelijk te worden. Wat er tegenover gebeurde overigens ook. Daar zat in de jaren voor de oorlog bijvoorbeeld Bioscoop Flora, die vanaf 1928 eigendom was van H.H.A. Wöhler, die later ook exploitant zou worden van de Electrobioscoop aan de Markt, van café-restaurant Wöhler in de Lange Delft en van het Citytheater; eveneens Lange Delft. Het was bepaald niet zo dat Evert kind aan huis was in die bioscoop, maar hij weet nog goed hoe het was, en hoe bijzonder nog, toen.
Geheugen
Achteraf besef ik dat juist dat goede geheugen van meneer Blaas een gesprek met hem zo interessant maakt. De verhalen van Middelburgers die alles zelf hebben meegemaakt worden soms wellicht gekleurd door de eigen ervaringen en opvattingen, maar zijn bijna altijd interessanter dan verhalen in geschiedenisboekjes. Door alle dwarsverbanden die worden gelegd, maar ook door de humor en emotie.
Van de handel en wandel van de ondernemers en overheden van toen leer je niet alleen hoe het wás; je gaat ook beter begrijpen waarom dingen nú zijn, zoals ze zijn. Dat is heel waardevol.[l]
