Geen export naar Rusland
Er is niets nieuws onder de zon. In 2019 zuchten de Nederlandse perentelers onder de lage prijzen vanwege de bemoeilijkte export naar Rusland. Oorzaak: de door de Europese Unie veroordeelde Russische annexatie van de Krim, voorheen Oekraïens gebied. Ruim 150 jaar tevoren werd op het schiereiland de Krim een volledige oorlog uitgevochten tussen een aantal West-Europese mogendheden en Rusland, de Krim-oorlog (1853-1856). De Middelburgse Maatschappij ter bevordering van Nijverheid schreef in haar verslag over het eerste volledige oorlogsjaar, 1854, dat deze ook hier negatieve effecten had. De meeste Russische havens waren door Engeland en Frankrijk geblokkeerd. Goederen die vanuit Riga en Petersburg normaliter naar de Duitse havenstad Memel werden verscheept, moesten nu over land komen.
Voor zij in Middelburg aankwamen was er maandenlange vertraging. En het hout dat diverse Middelburgse bedrijven uit Finland betrokken, was in 1854 helemaal niet geleverd vanwege dezelfde blokkades. Ook de uitvoer was getroffen door de blokkades in de Krim-oorlog. De fabrieken die de rode kleurstof meekrap afleverden en andere die het daaruit gemaakte garancine produceerden, hadden geen afzet, althans niet voor een redelijke prijs. De prijzen waren te laag zodat ze ‘het heele jaar door zeer langzaam gewerkt hebben en groote voorraden bezitten.’ Dat moet een grote tegenvaller zijn geweest, want de export van garancine naar Engeland zat juist sterk in de lift. Voor garancinefabrikanten waren het ‘de vette jaren vijftig’, aldus ‘De Geschiedenis van de Techniek in Nederland’. Met de garancine en de in 1850 gestichte fabriek die aan vele tientallen Middelburgers werk verschafte, ging het dus na verloop van tijd weer een poos goed. Of het met de perentelers na 2019 ook zo goed komt, is nog maar de vraag. Overigens was de Middelburgse garancinefabriek een gecombineerde onderneming van de voornaamste handelshuizen in de stad, waarin ook hooggeplaatste bestuurders deelnamen. De fabriek stond aan het Bastion en werd geleid door C.J. Dirkse, die een enigszins ‘technische’ opleiding had genoten. Hij was leerling geweest aan de Geneeskundige School in Middelburg.
Deze ‘geneeskundige’ moet hebben geweten of na enige tijd hebben gemerkt, dat de garancinefabriek ongezond afvalwater op de Singel loosde. Ach, niks nieuws. Centjes en werkgelegenheid gingen natuurlijk voor.[l]