Ziek door slecht vlees

Had u, vóór de ziektegevallen van een aantal weken geleden, ooit van de listeria-bacterie gehoord? Op zich is natuurlijk allang bekend dat bedorven vlees gevaarlijk kan zijn. Of het in het Middelburg van 1887 ook om de listeria-bacterie ging, weten we niet, wel dat de besmetting door vlees veroorzaakt werd. Dat jaar lagen er begin september niet minder dan 250 soldaten uit de Middelburgse kazerne in het militair hospitaal. Er moesten hospitaalsoldaten uit Breda komen om te helpen. Gelukkig vielen er geen dodelijke slachtoffers. Enkele dagen na 1 september, toen een inspecteur-generaal uit Den Haag arriveerde, werd al gemeld dat voor de soep gebruikt vlees de besmetting had veroorzaakt. Ja, het vlees was gekeurd, maar door een luitenant of kapitein en wat wisten die nu van vlees af, zo vroeg de redactie van de Middelburgsche Courant zich af. Bovendien werkte het systeem van aanbesteding slecht: men leverde aan de kazerne voor 52 cent per kilo, terwijl hetzelfde vlees in de winkel een hele gulden kostte. De verlokking voor slagers om voor zo’n laag bedrag dan maar vlees van mindere kwaliteit te leveren, was groot. ‘Zeer misplaatste zuinigheid’ van het Ministerie van Oorlog, zo kwam de krant voor de soldaten op. In elk geval werd het contract met de slager die het vlees had geleverd, ruim een week later opgezegd. Slager Van Os die in zijn plaats mocht gaan leveren, kreeg 58 cent per kilo.

Meer over de zaak kwam het grote publiek te weten door een brief van ‘Toon’, een Schouwenaar die in Middelburg zijn diensttijd uitzat en wiens ‘brieven aan zijn moeije’ in de Zierikzeesche Nieuwsbode werden afgedrukt. Toon had van een slagersknecht gehoord dat de oorspronkelijke slager een contract had voor maar 47 cent per kilo. Hij had, om toch winst te maken, een koe ‘die ziek eweest was’, geleverd. Dat klopte. Op 24 oktober konden de abonnees van ‘de Middelburger’ het ook lezen. De koe was in Heinkenszand aan kalfziekte gestorven. Honden en katten op de boerderij die van het slachtafval aten, waren ook ziek geworden. Een schande, aldus de inspecteur, die opriep méér voorschriften te maken, zeker voor de verkoop van ‘krengen’.[l]