Meertaligheid is een voordeel
MIDDELBURG - Idriss is een jongen van zeven jaar oud die net in groep vier is gestart. Met zijn vader spreekt hij Arabisch en met zijn moeder Nederlands. Wanneer hij met vriendjes thuis speelt spreekt hij Nederlands. Maar wanneer zijn Arabisch sprekende tante op visite is, vertaalt Idriss ook voor zijn vriendjes wat zijn tante zegt.
Idriss schakelt heel makkelijk van de één naar de andere taal en spreekt zelfs in één gesprek twee talen door elkaar heen. Volgens schrijfster Marinella Orioni worden er in Europa in 51 landen 107 talen gesproken. Wij komen in Europa dus met een groot aantal talen in contact. Mbo- en Entree-opleidingen krijgen steeds vaker te maken met de instroom van anderstalige studenten, dit blijkt ook zo op het Scalda te Middelburg. In een gemiddelde klas op de opleiding Verkoper, niveau twee, zitten vijf anderstalige leerlingen en drie leerlingen waarvan Nederlands niet hun moedertaal is. Hierbij kun je denken aan; Arabisch, Somalisch, Turks en Afghaans. Deze aantallen lijken op het Scalda ook steeds toe te nemen.
In dit artikel zal ik aan de hand van drie argumenten aantonen dat het bewust omgaan met deze meertaligheid juist een voordeel kan zijn in het onderwijsproces.
Ten eerste is het zo dat wanneer een kind meer dan één taal kent de hersenen vaak moeten schakelen tussen de klanken, de woorden en de grammatica. Dit switchten is goed voor een kind, het helpt bij de cognitieve ontwikkeling. Meertalige kinderen zijn beter in het negeren van irrelevante informatie. De Canadese onderzoekster Ellen Bialystok heeft dit aangetoond aan in haar onderzoek in 2012.
Bovendien zorgt meertaligheid ervoor dat de verschillende talen elkaar kunnen versterken. Ten onrechte denken mensen vaak dat de ene taal de andere taal kannibaliseert. Als de ene taal zich ontwikkelt, wordt het onderliggende taalvermogen uitgebreid, wat ook weer een positief effect heeft op een andere taal of talen.
In de derde plaats kunnen meertalige kinderen met méér mensen communiceren, méér verschillende boeken en websites lezen en dus ook makkelijker méér kennis vergaren.
In het artikel van het genootschap Onze Taal laat schrijfster Gaston Dorren zien dat het een luxe is om meertalig te zijn opgegroeid. Dit is ook terug te zien op het Scalda te Middelburg, waar bijvoorbeeld de Syrische leerlingen goede aansluiting vinden bij zowel Arabisch als Nederlands sprekende leerlingen. De eentalige leerlingen kunnen alleen binnen hun eigen taal communiceren, waardoor de sociale leefwereld van deze leerlingen minder divers kan zijn.
Voor Idriss is meertaligheid dus een troef. Hij zal cognitief flexibeler kunnen ontwikkelen. Zijn meertaligheid zal ondersteunend zijn in zijn taalontwikkeling. Hij zal daardoor in de rest van zijn leven makkelijker en efficiënter via meerdere bronnen en meerdere culturen kunnen communiceren. Op het Scalda zou daarom ook vaker gebruik gemaakt kunnen worden van de moedertaal van de leerlingen, bijvoorbeeld Arabisch sprekende projectgroepjes voor het aanleren van de Nederlandse grammaticaregels, die dit vervolgens in het Nederlands uit kunnen leggen. Meertaligheid is een voordeel!
Laila Boutchich-van Gorkom uit Middelburg is docente aan de opleiding Verkoper, niveau twee, op het Scalda te Middelburg. [l]