Grote klappen
Hebt u ook al de bezorger van ‘De Roem’ en ‘de Boodschapper’, die van de folders en die van het ‘Provinciaal Dagblad’ van een fooitje voorzien ter gelegenheid van de komende jaarwisseling? Mooi. Tradities moeten in stand worden gehouden. Eigenlijk ging het vroeger natuurlijk om het wensen van een gelukkig nieuwjaar door arme mensen bij rijkere plaatsgenoten. Vooral in de 19e en vroege 20e eeuw probeerde men van hogerhand om nieuwjaar-wensen-voor-geld te verbieden. In de Vlissingsche Courant van 6 januari 1875 verscheen, vlak onder de kop op de eerste bladzijde, een advertentie van de commissaris van politie. Hij berichtte dat ‘de karman F. Jilleba als zodanig is ontslagen, aangezien hij tegen het bestaande verbod langs de huizen nieuwjaar heeft gewenscht; met attentmaking daarop wordt vriendelijk verzocht dat, mochten de karlieden zich bij latere gelegenheid daaraan, evenals bij de kermis, schuldig maken, niets aan hen te geven.’ De klap moet hard zijn aangekomen voor de 52-jarige Jilleba, die begin december nog vader was geworden. In plaats van karman, vuilnisophaler voor de gemeente, was hij weer gewoon werkman.
Over klap gesproken: het maken van lawaai was natuurlijk ook traditie met Oud en Nieuw. Misschien al wel veel langer dan het ‘bedelen’ langs de deuren. In de loop van de negentiende eeuw kwam het vuurwerk op, maar het kon natuurlijk ook veel eenvoudiger. Veel boeren hadden immers een jachtgeweer in huis en het afschieten van zo’n hagelgeweer gaf een klap die minstens zo hard was als die van vuurwerk. Ergens in het noorden van Walcheren woonde een landbouwer, tamelijk afgelegen, die dan ook de gewoonte had op oudejaarsavond om twaalf uur zijn jachtgeweer leeg te schieten vanaf de stoep van zijn huis. Tot die oudejaarsavond toen het zo regende en waaide. Hondenweer, maar de boer wist er wel wat op. Hij ging gewoon in de gang van het boerenhuis staan, legde aan en schoot in de richting van de deuropening naar buiten. Pang! Het schot werd gevolgd door gerinkel en gekerm van de boerin. De heer des huizes had niet met de terugslag van het geweer gerekend en het raam van het bovenlicht boven de voordeur onbarmhartig aan barrels geschoten![l]