Thoolse veteraan Gilles de Kok: '4 en 5 mei zijn dagen waarbij emotie en een nat ooglid dikwijls voorkomen'
THOLEN - Gilles de Kok uit Tholen vocht 76 jaar geleden mee in de Tweede Wereldoorlog. Geheel vrijwillig ging hij op 19-jarige leeftijd in dienst om zo de strijd tegen de Duitsers aan te gaan. Voor veel ouderen staat de Tweede Wereldoorlog nog op hun netvlies gebrand. Voor veteraan Gilles is het dan ook niet anders. De 94-jarige Tholenaar kan zich nog veel dingen als de dag van gisteren herinneren. De gevechten, maar ook de avondklok en het inleveren van de radio's is iets wat hij nooit zal vergeten.
DOOR JACOLINE DE BOER
Het is oktober 1944 en de Tweede Wereldoorlog is in volle gang. Gilles die uit een gezin komt van vader, moeder, broer en zus had tot de oorlog een gewoon goede, plezierige jeugd. In 1944 besluit Gilles zich aan te sluiten bij de Binnenlandse Strijdkrachten. Hij was zo geen volledig militair maar wel gewapend in de strijd tegen de Duitsers. Samen met andere strijdkrachten was hij verantwoordelijk voor de bewaking van de dijken op het gehele eiland Tholen. Om de beurt liepen zij patrouille en de rest sliep of rustte uit in een bunker in Stavenisse. Het was de Nederlanders een tijd daarvoor gelukt om de bunker van de Duitsers over te nemen. Bij de bunker stond ook een mitrailleur met een schutter die de bunker moest beschermen.
Aanval van de Duitsers
Op een avond gaat het gigantisch mis. Een aantal soldaten lagen te rusten in de bunker terwijl anderen, waaronder Gilles, op patrouille waren. De schutter ziet de Duitsers aankomen, wacht tot ze wat dichterbij zijn en wil vervolgens het wapen op hen richten. Maar de mitrailleur weigert, terwijl deze in de middag nog getest was. De Duitsers schieten vol op de bunker en het lukt de schutter nog net om de soldaten in de bunker te waarschuwen. Op twee na weten zij te ontsnappen. De twee soldaten worden gevangengenomen;1 liep toevallig nog in burgerkleding rond en weet de Duitsers te overtuigen dat hij gevangen is genomen en onder druk in de bunker zat. De andere militair, die in zijn legeroutfit was, wordt vermoord. Ook op andere plekken gaat het op verschillende dagen mis. Daar laten 8 soldaten het leven, waaronder 7 Polen. Het verdriet heeft zijn sporen nagelaten; Gilles vindt het nog steeds verdrietig om erover te praten.
Bataljon Zeeland
Begin 1945 wordt het Bataljon Zeeland opgericht. Gilles sluit zich erbij aan en vertrekt naar Frankrijk om daar verder opgeleid te worden. Na een aantal maanden komt het bataljon terug. Toen zij de grens wilden passeren tussen België en Frankrijk hoorden zij dat de oorlog was afgelopen maar dat zij in België moesten blijven. Het Bataljon werd verantwoordelijk voor de 50.000 Duitse krijgsgevangenen die op dat moment in België verbleven. Na drie maanden in België te zijn geweest, verblijft het Bataljon nog even in Zeeuws-Vlaanderen. Het vertrekt vervolgens naar Duitsland waar het verantwoordelijk werd gehouden voor SS'ers die via de Rijn naar het westen wilden vluchten. Eind 1945 vertrekt het Bataljon, nog steeds vrijwillig, naar Indië. De bedoeling is dat zij daar mee zouden helpen het land op te bouwen, maar er heerst nog veel ellende. Gilles ziet daar ook dingen die voor altijd op zijn netvlies blijven staan. In 1948 keert hij terug naar Nederland en ziet dan pas wat voor schade de Duitsers hadden aangericht.
Beroepsmilitair
Als Gilles net terug is uit Indië wordt hij benaderd door de Luchtmacht. Zij vragen hem om instructeur te worden. Gilles bleef beroepsmilitair tot aan zijn pensioen. Alleen in de jaren dat hij bij de Binnenlandse Strijdkrachten zat werd hij uitgezonden. Hij maakte in totaal acht jaar oorlog mee.
Droom
Gilles trouwde vier jaar na zijn terugkomst uit Indië met zijn buurmeisje Cato. Het stel kreeg 2 dochters en vier kleinkinderen, allemaal jongens. Gilles en zijn vrouw hopen in augustus 68 jaar getrouwd te mogen zijn. Ondanks zijn leeftijd is hij nog zeer jong van geest en kan hij prachtig vertellen. Hij werd in de loop der jaren nog een paar keer onderscheiden. Zo is hij in het bezit van het Mobilisatie Oorlogskruis en penning Binnenlandse Strijdkrachten. "Maar" zegt Gilles: "het is mij nooit om een onderscheiding te doen geweest". Wel hoopt hij ooit nog zijn droom uit te laten komen; Gilles zou namelijk dolgraag nog eens een keer als oud parachutist een tandemsprong willen maken!
Verdriet
Dit jaar is het 75 jaar bevrijding. Gilles had zijn toespraak al geschreven en zou een krans leggen bij het Monument. Zijn toespraak kan door de Corona niet doorgaan, wel zal hij een bloemstuk neerleggen bij het monument. "Ieder jaar krijg ik een bloemstuk van Bloom 4 You uit Tholen. Zolang ik leef krijg ik dat van hen", vertelt Gilles. Ieder jaar wordt er ook vanuit het Regiment Speciale Troepen een dodenappèl in Roermond gehouden. Tot voor kort was Gilles hier ook ieder jaar bij en noemde hij tijdens dat appèl de namen op van alle gesneuvelde soldaten. Gilles schiet even vol als hij hierover vertelt. "58 mensen, collega's waaronder goede vrienden zijn gesneuveld. Ieder jaar mocht ik hun namen opnoemen", vertelt Gilles. In zijn toespraak over de oorlog en bevrijding zou hij het volgende vertellen: "4 en 5 mei zijn dagen waarbij emotie en een nat ooglid dikwijls voorkomen. Vrijheid is niet vanzelfsprekend, vrijheid is inzet. Als je de oorlog niet hebt meegemaakt, heb je geen volledig beeld. Ik kan mij dingen vanuit de oorlog nog zo voor ogen halen."
Samen zijn wij sterk
Over de het niet uitbundig kunnen vieren van 75 jaar bevrijding in verband met de Corona zegt Gilles: "Samen zijn wij sterk en wij zullen ook hiervan bevrijd worden. Stichting Tholen Sterk heeft een mooi programma bedacht en ik zie er erg naar uit om dit in 2021 samen met de andere Veteranen mee te mogen maken". [l]
