Waterschans bebouwing in 1671
Waterschans bebouwing in 1671 Foto:

Eeuwenlang de beschermer van de Bergse haven

BERGEN OP ZOOM - Beleef de geschiedenis van een omvangrijk bolwerk, omgeven door het water van de Schelde. Vanaf 1584 beschermde het fort de Waterschans de veilige toegang naar de stad.


De bebouwing met stenen gebouwtjes was als een klein dorpje voor de soldaten. Verschillende belegeringen werden afgeslagen mede doordat de haventoevoer in stand bleef dankzij het grote fort. In 1747 veroverden de Fransen echter de stad en moest het fort zich overgeven. Na het opheffen van de functie als militaire vestingstad eind 19e eeuw werden de wegens eb en vloed schone grachten van het fort gebruikt als kweekvijvers voor de visserij.

Maar vervuiling door toenemende afvoer van de riolering door groei van de stad en uitbreiding industrie maakte er een einde aan. De industrie bouwde vervolgens het gebied vol met fabriekshallen, materiaalopslag en olietanks. Nu zijn de contouren van het fort in oude glorie hersteld en vormt het een open natuurgebied voor recreatie als wandelen en fietsen. Het binnenterrein, de z.g. terre, is nu een vlakte waar evenementen kunnen plaatsvinden.

Slechts de beide kanonnen wijzen op de verdedigende functie die er ooit was. Maar het wordt opeens interessant als je weet wat er zich heeft afgespeeld. Bergse ouderen herinneren zich goed de “Kop van ’t Hoofd”, de oesterputten van De Meulemeester en de kreeftenputten, het getijden zwembad in het stadspoldertje en de “1200 zwemwedstrijden” van de Krabben van de Kop tot aan de Ham.

Maar er is weer veel te zien, zoals de herstelde kademuren en havenkanaal met de vernieuwde walkant in oude vorm, de vloeddeur aan de Havendijk en het herplaatste sierraam van de ijzergieterij Holland. De Stadsgidsen van SBM vertellen graag de details over dit verrassende verleden.


Agenda
In verband met de Corona maatregelen is in juni van alle monumenten alleen de Gertrudiskerk geopend op zaterdag- en zondagmiddag, van 13.00 tot 16.30 uur. Toegang maximaal 30 personen en gratis. Ook is het mogelijk deel te nemen aan een historische stadswandeling of wandeling op de Waterschans, op zaterdag- en zondagmiddag, om 13.30 en 15.00 uur. Toegang maximaal 6 personen. Voor reserveringen en meer informatie: www.stadsgidsen-bergenopzoom.nl [n]