Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau presenteert De Brabantse IJzeren Eeuw
BREDA - In de 19e eeuw veranderde Noord Brabant langzaam van een agrarische naar een industriële samenleving. De aanvankelijk ambachtelijke nijverheid en huisnijverheid veranderde naar industriële productie. De infrastructuur werd verbeterd: verharde wegen werden aangelegd, kanalen werden gegraven en de eerste trein reed. Door ontginningen veranderde Noord Brabant ingrijpend. Er was een snelle bevolkingsgroei en verbetering in de gezondheidszorg.
Daarnaast verbeterden de arbeidsomstandigheden, mede door de opkomst van de sociale beweging. Een voorbeeld is de invoering van de centrale klokkentijd in 1909 en de invoering van het kiesrecht voor mannen in 1907 en voor vrouwen in 1919. Met betrekking tot de werkgelegenheid veranderde de handvaardige stukproductie naar fabrieksmatige serieproductie zoals bij de schoen- en leerindustrie, steenfabrieken, wolindustrie, sigarenmakerijen en de suikerwinning. Er was een groot verschil tussen de ontwikkeling van de stad en het platteland.
Toen de eerste trein in 1839 tussen Amsterdam en Haarlem ging rijden, was er veel weerstand. Velen waren ervan overtuigd dat de hersenen uit elkaar zouden spatten en de koeien dood zouden neervallen … het liep gelukkig anders!
De Koepelgevangenis
In 1883 kreeg Breda een nieuwe, eigentijdse strafgevangenis. Tijdens de open dag op 15 augustus 1886 keken de Bredanaars hun ogen uit; ruim drieduizend Bredanaars betaalden f. 0,50 om er een kijkje te nemen. De opbrengst ging naar de initiatiefnemer van de gevangenis: Het Nederlands Genootschap tot Zedelijke verbetering van gevangenen. Het zijn enkele van de vele aspecten die aan de orde komen tijdens deze voordracht van Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau.
De Franse tijd
Tijdens de lezing staat de ontwikkeling van de Brabantse 19e eeuw centraal, met name de technologische en sociale vooruitgang. Ook het Koninkrijk Holland 1806-1810 onder koning Lodewijk Napoleon, de Franse periode 1810-1813 en het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden vanaf 1813 met koning Willem I krijgen een accent. De diversiteit in de ontwikkeling van west-, midden- en oost-Brabant en de invloed van de Kerk op het proces van industrialisatie krijgen eveneens aandacht.
Onderzoeksjournalist Hans van den Eeden (* Ginneken) zal de lezing verzorgen. Hij was mede auteur van het boek ‘Verkeer en vervoer in Brabant 1814-1940’ en was betrokken bij het VPRO TV programma (2015) over De IJzeren Eeuw. De presentatie op donderdag 23 januari, aanvang 19.30 uur in SCC De Poelewei, Mgr. De Vetstraat 2, Breda is vrij toegankelijk voor leden en niet-leden van de erfgoedvereniging.