Kanonnen na opknapbeurt terug in Klundert
KLUNDERT – Met het terug plaatsen van drie kanonnen is er een einde gekomen van de renovatie van het stadhuis en de directe omgeving. De gietijzeren gevaarten waren enkele maanden uit het straatbeeld verdwenen. Op woensdag 13 mei zijn de drie teruggeplaatst op hun plek bij het stadhuis. Ze verhuisden even naar Fijnaart omdat de onderstellen door verrotting aan vervanging toe waren.
DOOR TIES STEEHOUWER
Wethouder Jack van Dorst: “Die zijn helemaal gedemonteerd om de slechte eikenhouten delen te kunnen vervangen. Daar is een speciaal soort eikenhout voor gebruikt dat past bij de oudheid van de affuiten, zodat het niet uit de toon valt. De goede stukken hout zijn opnieuw gebruikt. Dat geldt ook voor de meeste oude bouten, moeren en stalen ringen. De houten stukken die nog goed waren hebben we laten opfrissen. Tenslotte zijn de drie affuiten afgewerkt met een transparante beits. Die zorgt voor een mooiere ‘look’ en ook een langere levensduur. Zo kunnen ze de kanonnen hopelijk weer een langere periode dragen”.
Niet de eerste keer
Het is niet de eerste keer dat de kanonnen tijdelijk uit het Klundertse stadsbeeld verdwenen. Ook in 1985, 1997 en 2004 moesten ze tijdelijk op een andere plaats worden gestald, vanwege groot onderhoud (1985 en 2004) en omdat het Klundertse centrum werd gerenoveerd (1997). De heemkundekring Die Overdraghe kreeg al vragen waar de kanonnen waren gebleven. “Maar eigenlijk is dat een vraag die al meer dan 100 jaar geregeld opspeelt, er is vaker wat over te doen.” De heemkundekring is dus blij dat ze weer te bewonderen zijn: “De kanonnen zijn een overblijfsel van de voormalige verdedigingswerken van Klundert. Die werden eind 16e eeuw aangelegd in opdracht van prins Willem van Oranje om van Klundert een echte vestingstad te maken.”
Boxhorn
Een blik op een kaart van Boxhorn uit 1634, die bij veel Klundertse mensen in de gang hangt, leert dat er op de wallen van de stad en op die van het voorwerk Bloemendaal, later Suijkerberch geheten, 46 kanonnen stonden. Die waren toen naar buiten gericht en dat is met de drie op het Stadhuisplein niet het geval. Die staan gericht op het mooiste rijtje huizen van Klundert. “En dat is wel mooi richting Fijnaart”, wordt er wel eens gegrapt. Hoe het ook zij de kanonnen staan er meer voor de sier. De kanonnen zijn op twee manieren onbruikbaar gemaakt.
Half bastion
Bert Bongers, de archivaris van de heemkundekring Die Overdraghe heeft onderzocht waar de vroegere 46 kanonnen allemaal zijn gebleven. “Bij het afgraven van het half bastion in de Oliemolenstraat zijn er geen kogels die passen in de lopen gevonden. Wel is er een kleinere gevonden die afkomstig is van een kleiner kaliber kanon. Heel de bevolking was er van overtuigd dat deze Bult van Pars een half bastion is geweest en archeologisch onderzoek enkele jaren geleden bewees dat ook”. Door middel van vroegere foto’s van de straten van Klundert ontdekte Bongers dat de kanonslopen in de loop der jaren voor andere doelen dan schieten zijn gebruikt.
Schamppaal
“Hoeveel kanonnen er in de vesting hebben gestaan en of ze verkocht zijn is mogelijk te onderzoeken. Ik denk wel dat we mogen veronderstellen dat diverse kanonnen voor andere doeleinden zijn gebruikt, en wel onder andere als schamppaal om te voorkomen dat de gevel door karren zou worden beschadigd. Zoals op de hoek Schanspoort met de Kerkring en Oosterstraat met de Kerkring die op een foto van omstreeks 1900 te zien zijn. Wanneer de kanonnen voor het eerst voor de sier zijn geplaatst is onbekend. Wel zijn er oude ansichtkaarten waarop kanonnen ter sier zijn te zien. Onder andere een foto van omstreeks 1935. Als je die foto van het stadhuis goed bekijkt dan kun je zien dat er drie kanonnen staan afgebeeld. Eén op een affuit met grote wielen en twee liggende op betonnen ondersteuningen”.[l]