De Oranjeboom presenteert digitaal 72ste jaarboek
BREDA - De Oranjeboom brengt in mei van dit jaar een nieuw jaarboek uit dat bijna helemaal gewijd is aan stedenbouwkunde en woningbouw van Breda en omgeving.
In de twintigste eeuw gaat het uiterlijk van Breda en de omringende plaatsen ingrijpend veranderen. Woningbouwverenigingen bouwen na de Eerste Wereldoorlog de eerste arbeiderswoningen met financiering van het Rijk. In Breda vooral aan de westkant van het oude centrum: rond de Gampel en de Annakerk. Liberalen, katholieken en socialisten zetten hier hun beste beentje naar voren om de ‘hearts and minds’ van de arbeiders te winnen.
Nieuwe woonwijken
In het jaarboek is verder veel aandacht voor de nieuwe woonwijken van na de Tweede Wereldoorlog. Er zijn artikelen over het winkelcentrum Brabantplein en de rol van de politiek achter alle nieuwe woonwijken en De Heuvel. In De Heuvel woedde in de jaren vijftig – tijdens de Koude Oorlog - een ideologische strijd tussen de architecten Granpré Molière en Peutz. Peutz werd beschuldigd van het bouwen van communistisch geïnspireerde ‘woonkazernes’. De geschiedenis heeft Granpré Molière gelijk gegeven nu de Peutz flats gesloopt zijn. Naast de woonwijken is er in het jaarboek aandacht voor de aanleg van de cityring rond het stadscentrum en de demping van Mark en oude haven. De auteur is verrassend genuanceerd over het nut van deze grootschalige aanpassingen vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw.
Korte artikelen
Tussendoor zijn er nog korte artikelen over stadsboerderijen en de villa Salve Viator bij het Mastbos. Deze villa heeft nieuwe bewoners gekregen die het huis nu restaureren. In het artikel wordt een link gelegd tussen het Indische verleden van de eerste eigenaar en de nieuwe bouwstijl.
Bredase beulen
Het jaarboek sluit af met een artikel over Bredase beulen in de 18e eeuw van Erik-Jan Broers. De familie Kleine leverde maar liefst drie beulen, die in de hele Baronie van Breda werkten en ook Tilburg en Goirle meenamen als dat nodig was. In deze hele regio geselden, hakten ze hoofden, radbraakten, wurgden en verhingen ze veroordeelde misdadigers op een professionele manier. In het depot van het Stedelijk Museum Breda is hun beulszwaard bewaard.
Digitaal
Omdat de uitbraak van het coronavirus een publieke uitreiking van het eerste exemplaar onmogelijk maakt, wordt het nieuwe jaarboek dit jaar digitaal gepresenteerd. Diverse auteurs leggen op een filmpje uit waarom hun onderzoek de moeite waard is om te lezen. Deze filmpjes zijn op de website van De Oranjeboom te vinden.
Op 20 mei 2020 wordt het laatste filmpje via de website van De Oranjeboom vrijgegeven. Dan krijgt Ineke Spapé van redactievoorzitter Frans Gooskens het eerste exemplaar van het jaarboek De Oranjeboom 72. Zij is verbonden aan de Breda University of Applied Sciences (BUAS) als professor Integrated Mobility and Urban Planning. Oorspronkelijk zou de uitreiking plaats vinden in de oude kloosterkapel van het BUAS-complex. Het jaarboek zal daarna worden opgenomen in de bibliotheek van BUAS.
De Geschied- en Oudheidkundige Kring van Stad en Land van Breda ‘De Oranjeboom’ werd opgericht in 1948. Sinds haar oprichting geeft de vereniging een jaarboek uit en verzorgt onder andere excursies en lezingen. Voor meer informatie zie: www.deoranjeboom.nl. [l]