Opbrengsten windmolens moeten energietransitie aanjagen
ZUNDERT - De Lokale Energie Agenda (LEA) is een feit. Namens respectievelijk de Gemeente Zundert en Stichting WindCent zetten wethouder Johan de Beer en voorzitter Rinie van Tilburg donderdagochtend hun handtekening onder het document. In de LEA staan afspraken over hoe de opbrengsten van de windmolens die straks langs de A16 komen te staan, ingezet gaan worden. De overgang naar niet-fossiele brandstoffen moet hierdoor sneller gaan en makkelijker worden.
DOOR ADDO SPRANGERS
Brabant wil in 2050 energieneutraal zijn. Om dit te bereiken, heeft de Provincie Noord-Brabant samen met vier gemeenten - Zundert, Breda, Drimmelen en Moerdijk - het initiatief genomen om windenergie langs de A16 te realiseren. Het gaat in totaal om 28 windmolens. Voor wat betreft het grondgebied van de gemeente Zundert is het de bedoeling dat er in ieder geval drie komen op het bedrijventerrein Business Centre Treeport (BCT), naast drie extra windmolens langs de A16.
Beroep
Voor de bouw van de windmolens langs de A16 verleende Gedeputeerde Staten van de Provincie Noord-Brabant in oktober 2018 en maart 2019 reeds omgevingsvergunningen. Tegen deze besluiten is echter beroep ingesteld bij de Raad van State die naar verwachting medio 2020 uitspraak zal doen. Een negatieve uitspraak zou nog roet in het eten kunnen gooien voor wat betreft de bouw van de molens. Wethouder Johan de Beer is echter positief gestemd en heeft de verwachting dat dit niet het geval zal zijn. "Waarschijnlijk in de vroege zomer zal de Raad van State zich uitspreken over het al dan niet doorgaan van het hele project. Het is nog even afwachten, maar persoonlijk denk ik dat de windmolens gewoon zullen worden geplaatst. Dan is het natuurlijk verstandig om nu al goed na te denken over hoe we ermee omgaan als de windmolens er eenmaal staan".
Leefbaarheid
Belangrijke sociale voorwaarde van de Gemeente Zundert is dat een deel van de opbrengsten van de te plaatsen windmolens straks kunnen worden besteed aan de leefbaarheid in de dorpskernen. Wethouder Johan de Beer: "Normaal gesproken is een exploitant volledig eigenaar van de windmolens en verdient deze er zijn brood mee. De rest van de omgeving heeft er dan geen profijt van. Als Gemeente Zundert hebben wij al in een vroegtijdig stadium gezegd: 'We willen niet alleen de lasten maar ook een deel van de lusten'. De exploitant is nu voor 75% eigenaar en wij zijn voor 25% mede-eigenaar, waardoor we straks ook 25% van de revenuen hebben. Dat is een voor Nederland unieke constructie". De in 2016 op initiatief van de toenmalige wethouder Piet Utens in het leven geroepen Stichting WindCent is belast met het besteden van de opbrengsten. Deze komen in een door de stichting te beheren energiefonds.
Burenregeling
Daarnaast is er een zogeheten Burenregeling in het leven geroepen, bedoeld voor de 'nabije' buren van de windmolens. De Burenregeling is een vergoeding waarmee zij hun eigen woningen kunnen verduurzamen. De ontwikkelaars van de windmolens betalen jaarlijks 50 eurocent per megawattuur (MWh) opgewekte stroom om de Burenregeling mee te financieren. Het totale bedrag wordt verdeeld onder de directe buren, zodat iedereen gelijk behandeld wordt en ieder evenveel ontvangt. "Een vrij unieke vorm van bovenwettelijke compensatie", weet wethouder Johan de Beer.
Voorwaarden
Het maken van een LEA was een opdracht die Stichting WindCent meekreeg bij haar oprichting. De LEA geeft kaders over hoe de opbrengsten uit de windmolens langs de A16 zo effectief mogelijk kunnen worden ingezet. Het doel is het aanjagen van de energietransitie in de lokale gemeenschap.
Hierop gerichte projecten moeten aan drie voorwaarden voldoen: iedereen uit de lokale gemeenschap moet kunnen meedoen, er moet een goede verdeling van lusten en lasten zijn en de opbrengsten moeten worden ingezet als hefboom om de energietransitie te versnellen. Hoe dat er precies uit komt te zien? Daarover wordt door Stichting Windcent nog nagedacht. Rinie van Tilburg: "We gaan in ieder geval niet voor Sinterklaas spelen. Onze rol is echt die van vliegwiel om projecten op gang te krijgen".
Doelstelling
Samen met de Gemeente Zundert voert Stichting Windcent de acties uit de LEA uit. Deze zijn eerst en vooral gericht op het besparen van energie, op het opwekken van duurzame energie op daken, en op communicatie en bewustwording. De uitvoering van de LEA moet bijdragen aan het behalen van de landelijke doelstelling: het verminderen van de CO2-uitstoot met 49% in 2030 ten opzichte van 1990. Nederland heeft zich hiertoe verplicht in het Akkoord van Parijs, onderdeel van het internationale Klimaatverdrag om de opwarming van de aarde te beteugelen, en in het eigen Nationale Klimaatakkoord.
Financiering
De kosten van de LEA worden gefinancierd uit eerder genoemde opbrengsten van één vierde deel van Stichting WindCent in de windmolens. Dat is vastgelegd in de Green Deal 2.0 Energie A16, het akkoord waaronder in april vorig jaar de Provincie Noord-Brabant, gemeenten Breda, Drimmelen Moerdijk en Zundert, ontwikkelaars, belangenorganisaties, een aantal stichtingen (Stichting Energietransitie Drimmelen, Stichting Energietransitie Moerdijk en Stichting WindCent) en de Bredase wijk- en dorpsraden hun handtekeningen plaatsten. Deze 'Green Deal'-partijen spraken af dat 25% van de opbrengsten van de windmolens gaan naar projecten om de energietransitie in de A16 zone, dus ook in de gemeente Zundert, te versnellen.
Energietransitie
Met het gestalte geven aan die energietransitie is meteen een van de grootste uitdagingen genoemd. "We nemen hier de tijd voor", aldus wethouder Johan de Beer. "Creativiteit en innovatie combineren we daarbij met Zundertse nuchterheid, stap voor stap. Duurzaamheid loopt als een rode draad door ons hele beleid". Hij verwijst onder meer naar het vorig jaar april door hem gepresenteerde position paper Duurzaamheid, waarin de Gemeente Zundert haar ambitie voor een duurzame en toekomstbestendige gemeente heeft vastgelegd. Hierin werd opgenomen dat duurzaamheid binnen drie jaar een vanzelfsprekendheid moet zijn in het gemeentelijk beleid en in de samenwerking met medeoverheden, bedrijfsleven, verenigingsleven en inwoners. Duurzaamheid moet dan zogezegd verankerd zijn in de manier van denken en doen. En het blijft niet bij het position paper Duurzaamheid alleen. "Recentelijk nog hebben we de Regionale Energie Strategie (RES) besproken", vervolgt hij. "De Zonnevisie moet nog worden ontwikkeld, we moeten de Warmtevisie nog maken en het Energieloket krijgt straks nog een boost".
Draagvlak
"Dat de energietransitie moet plaatsvinden, daar kunnen we niet omheen", besluit Rinie van Tilburg. "We willen die echter zo goed mogelijk uitvoeren samen met bewoners en bedrijven uit de lokale samenleving. Het moet geen ver-van-mijn-bedshow worden. Dat een gedeelte van de opbrengsten van de windmolens rechtstreeks ten goede komt aan de lokale gemeenschap, zal beslist voor meer draagvlak zorgen".[l]
Proefproject
Voor het opwekken van duurzame energie op daken is Stichting WindCent inmiddels een eerste (proef)project uit de LEA gestart. Dit project vindt plaats bij de Karkooi in Rijsbergen, in samenwerking met Stichting Boerendag Rijsbergen. Op dit moment onderzoekt WindCent of het mogelijk is om een project uit te voeren met zonnepanelen op het dak van de Karkooi. Inwoners die geen geschikt dak hebben voor zonnepanelen, kunnen dan gebruik maken van het dak van de Karkooi. Als zij meedoen, dan hebben zij recht op een korting op de energiebelasting. Dit project wordt ook wel de postcoderoosregeling genoemd.
