De heide als een paarse sprei over het landschap
RUCPHEN - Heidevelden zijn zo’n 5000 jaar geleden ontstaan. De mensen van toen hielden hun leven, als trekkende en jagende mens, voor gezien en vestigden zich in de buurt van beekdalen. De toenmalige beken leverden water, vis en vruchtbare gronden op. Op de drogere gronden bevonden zich de eikenberkenbossen.
Nadat de mensen in het landschap op de hogere gronden, donken genaamd, hun nederzettingen hadden gebouwd, gingen zij op zoek naar ruimte om akkers te maken om voedsel te verbouwen.
Delen van de eikenberkenbossen werden gekapt of in brand gestoken.
De as bevatte voedingsstoffen en maakte de nieuwe akkers vruchtbaar.
Op het moment dat de akkers onvoldoende voedsel opleverden, kapten de bewoners een nieuw stuk bos en werd dat weer als akker in gebruik genomen.
Op de in de steek gelaten akkers ontstond daarna een begroeiing met struikheide.
Schapen
De komst van de schaapskuddes leverde naast vlees, wol en botten ook mest op. In de schaapskooien werd, als strooisel, gemaaide heide gebruikt.
Tijdens de nacht lieten de schapen daar hun keutels achter en zo was de potstal geboren.
De schapenmest werd in de winter en in 't voorjaar op de akkers gebracht zodat men granen kon verbouwen.
De heidevelden vormden de spil van het landbouwsysteem.
Mensen pleegden roofbouw op de heide.
De teloorgang
Rond 1900 bezaten we ruim 600.000 ha heide. Met de komst van kunstmest verloor de heide zijn hoofdrol in het nieuwe landbouwsysteem en werd er overgegaan tot het ontginnen van de heide.
Veel droge heidevelden werden in het kader van de werkeloosheidsbestrijding beplant met dennen. Momenteel bezit ons land nog 60.000 ha met heide.
Veel plant en diersoorten die op de heide een leefplekje hadden gevonden, verloren dit plekje deels of helemaal. Veel plant en diersoorten van de heide zijn zeldzaam of ernstig bedreigd. Helaas is het Korhoen, als parel van de heide sinds 1984 uit onze gemeente verdwenen.
“Dag na dag haakt de hei onaflatend aan haar paarse sprei, die zij over het landschap legt om de mens te behagen”.[n]