Het Varkensfonds te Nieuw-Borgvliet
NIEUW-BORGVLIET - In de loop van de tweede helft van de 19e eeuw begonnen arbeiders zich te verenigen in Werkliedenverenigingen. Nieuw-Borgvliet bleef niet achter, want in de Nederlandsche staatscourant van dinsdag 25 juli 1893 wordt Koninklijk Erkend de Werkliedenvereeniging “Broederliefde", onder de zinspreuk: > Eensgezindheid <, te Nieuw-Borgvliet, gemeente Bergen op Zoom. En er komen specifieke fondsen voor bijvoorbeeld ziekengeld, begrafenis, koleninkoop, varkens en ander vee enzovoort.
De Rooms-katholieke parochie Nieuw-Borgvliet blijft ook op dit punt niet achter. Op 29 november 1908 bericht dagblad De Zoom over de oprichting van een varkensfonds op het dorp. De bisschop van Breda keurt het reglement van het fonds goed op 9 december 1908.
Het fonds staat onder bescherming van de Heilige Antonius Abt. Deze heilige is patroon voor het vee der boeren. Hij wordt daarom ook wel genoemd "Antonius van het varken”. Maar Antonius is ook de patroonheilige van de parochie Nieuw Borgvliet, die er sedert 1865 is. Het doel van het fonds is: "eene geldsom uit te keeren aan de leden, die buiten hunne schuld, door ziekte of ongelukken varkens verliezen, …. ". In 1954 wordt het reglement opnieuw vastgesteld. Het doel wordt dan "door eenheid en samenwerking een degelijke en welvarende arbeidersstand te vormen in katholieke geest”. Het fonds is in 1954 de Partij voor de Dieren avant la lettre, want als middel om het doel te bereiken wordt benoemd "het bestrijden van slechte behandeling van varkens”. Maar ook de mens wordt niet vergeten in het reglement, want een middel is ook "het bestrijden van bepaalde slechte gewoonten van de leden”.
In 1946 kondigt de minister een verbod af tot het houden van een varken. Alleen een land- en tuinarbeider mogen dit nog. Door steeds verdergaande hygiëne voorschriften sterft het houden van een varken aan huis uit en komt het fonds aan zijn einde in 1978. Meer lezen over de H. Antonius Abt en het Varkensfonds: www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/het-varkensfonds-te-nieuw-borgvliet
Het door Toos en Lies van den Berg, dochters van oud-bestuurslid Jac van den Berg van het fonds, overhandigde archief bevat niet de vergadernotulen na 1959. Wel is er een ledenlijst van 1960/66 met vele bekend voorkomende namen van bewoners van Nieuw-Borgvliet, Heimolen, de'n Ouwe Tolen De Duintjes.
Wie er meer over het fonds weet laat het weten op voormelde website.[n]