'Vrijheid is niet
vanzelfsprekend'
ROOSENDAAL – Op de begraafplaats aan de Bredaseweg vond maandag 31 mei een herdenking plaats van het Amerikaans bombardement op 31 mei 1944, waarbij 76 inwoners om het leven kwamen. Op initiatief van Piet Geleijns (83 jaar) werd in 2019 ter gelegenheid van 75 jaar bevrijding voor de eerste keer deze herdenking gehouden. Net zoals vorig jaar, was het i.v.m. corona niet toegankelijk voor publiek. Wel konden nabestaanden de herdenking vanaf 11.10u, het tijdstip van het bombardement, bijwonen.
DOOR MARLOES OTTE
Burgemeester Han van Midden heeft namens de gemeente Roosendaal een krans gelegd. Babette van Rijt, stadsdichteres, stond in haar gedicht stil bij het moment van de luchtaanval. Jim Wildhagen speelde het taptoesignaal en 3 leerlingen van het Norbertus Gertrudis Lyceum legden rozen op de graven. Eén daarvan, Jerry Castelijn, las ook een eigen gedicht voor. Hij benadrukte vooral het blijven herdenken: “76 slachtoffers liggen hier, maar hadden niets misdaan. Waarom? Waarom deden ze hen dat aan?”.
Het maakt indruk, deze rijen van kruizen. De geboortedata zijn allemaal anders, zoals op iedere begraafplaats, maar deze kruizen hebben de sterfdatum gemeen. Wat hebben zij meegemaakt, dat ze hier hun laatste rustplaats onbedoeld met elkaar vonden? “Friendly fire”, zegt Han van Midden, twee onverenigbare woorden.
Roosendaal in brand
De dag begon net zo zonnig en relatief onbezorgd als deze 31 mei. Mensen gingen naar hun werk, kinderen naar school. Er was al een klein gevoel van optimisme dat de oorlog op een keerpunt stond. De geallieerden waren in volle gang met de voorbereidingen voor D-day, die over 6 dagen zou plaatsvinden. Dit betekende ook het platleggen van belangrijke knooppunten op het spoor, zodat de Duitsers geen extra troepen naar Normandië konden sturen. En zo gebeurde het dat het spoorwegemplacement in Roosendaal een doelwit werd. Het luchtalarm ging niet af, want het leken tenslotte geen vijandige vliegtuigen, deze 12 bommenwerpers van de Amerikaanse Air Force. Maar helaas pakte het desastreus uit. Slechts 2 explosieven bereiken het spoor. Tientallen anderen troffen het havengebied, het centrum, maar vooral melkfabriek Het Anker, waar dan ook de meeste slachtoffers vielen. Maar ook een wonder gebeurde. De St Marie aan de Vughtstraat, waar 250 leerlingen van de Johan Bermansschool school, een tijdelijk onderkomen hadden, bleef bespaard. Een bom viel midden op het plein. Het is de plek waar het nieuwe Stadskantoor komt. Piet Geleijns, 1 van die leerlingen, kan het zich nog als de dag van gisteren herinneren. Hij vertelt vooral over het gekerm, het bonkige geluid van de karren met gewonden op weg naar het Charitas ziekenhuis.
Offer aan de vrijheid
Piet verwondert zich al jaren dat het bombardement uit het collectief geheugen van de Roosendaler lijkt te zijn verdwenen. Hij overpeinst dat verdriet in die tijd gewoon werd aanvaard. Excuses vanuit Amerika kwamen er niet, laat staan een schadevergoeding. Het was een offer aan de vrijheid. De burgemeester geeft aan dat de gemeente graag het stokje van Piet over neemt, zodat we jaarlijks met inwoners kunnen blijven herdenken. Op Stadoevers komt een blijvend herdenkingsmonument. "Want”, zo geeft hij in zijn slotwoord aan: "vrijheid is niet vanzelfsprekend, het is belangrijk te blijven eren en herinneren.” [n]