Bruin en blond
Arend van der Wel kijkt in de rubriek Goes Gezien met een arendsoog naar zijn woonplaats. Hij belicht zaken die anderen niet zien.
Loop eens door oude straatjes, zoals de Sint Jacobstraat en over de kades rond de stadshaven. En kijk dan vooral omhoog - niet te lang, dat veroorzaakt ongelukken en een stijve nek – om de gevels en huisnamen te bekijken. Vooral die huisnamen bieden veel vertier. Soms poëtisch, soms zakelijk, maar vooral vaak raadselachtig. Een mooi voorbeeld van dat laatste zien we op Bierkade 5. Rijksmonumenten.nl omschrijft het fraaie, wit getinte pand als een gedicht:
Huis met gepleisterde
ingezwenkte lijstgevel,
dakkapel voor wolfeind,
voordeuromlijsting, waterlijst
tussen begane grond
en verdieping, stoeppaal
Dit huis heet ‘De arme blonde vrouw’. De naam staat net boven de voordeur. De begane grond van dit huis vormt samen met die van nummer 7 een bedrijfspand, dat te koop staat. Eerder was daar een paar jaar theehuis HoneyPie gevestigd en nog eerder de Bio Drôme. Toen de natuurvoedingswinkel daar gevestigd was, prijkte helemaal bovenin, op die ‘gepleisterde ingezwenkte lijstgevel’ de tekst: ‘Den Keyzer anno 1609’ (gelukkig hebben we de foto’s nog!) Dat lijkt toch wel op een historische huisnaam. Maar die is vermoedelijk door die arme blonde vrouw weggepoetst, om wat voor reden dan ook. ‘De arme blonde vrouw’ is dus geen historische huisnaam, maar een tamelijk eigentijdse.
En bovendien: ‘een reactie op’, want hemelsbreed nog geen veertig meter verderop zien we aan de Turfkade een monumentaal pand met als naam boven de deur: ‘De Rijke Bruineman’, precies zo gespeld, dus met hoofdletters en zonder een spatie waar je die wel zou verwachten. Was de eigenaar destijds een welvarende koopman met een opvallend bruine huid? Kwam zijn moeder uit Afrika?
Jawel, de fantasie slaat op hol …
Dan verschijnt het decembernummer van het magazine Zeeuws Erfgoed. Daarin vinden we een uitgebreid artikel over dit 16e-eeuwse huis. En het raadsel van de huisnaam wordt opgelost.
De oorspronkelijke huisnaam hebben de eigenaren niet kunnen vinden, maar ze wilden het huis wel graag een naam geven. Daar hebben ze toen de achternamen van hun beider moeders voor gebruikt: De Rijke en Bruineman. Kortom, we kunnen wel onder de indruk zijn van historisch ogende huisnamen, maar je kunt er ook door worden gefopt.[n]