Batakboekje uit Sumatra, coll. NVMO.
Batakboekje uit Sumatra, coll. NVMO. Foto: Patrick Heijnen

Object van de maand januari een toverboekje uit Sumatra

OUDENBOSCH - Elke maand stelt het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum te Oudenbosch een bijzonder object in de schijnwerpers. Deze maand: een toverboekje uit Sumatra.

Op 23 januari wordt de geboortedag van John Hancock, een belangrijk Amerikaans staatsman, herdacht tijdens de internationale Dag van het handschrift.

Hij was de eerste die de Onafhankelijkheidsverklaring op 4 juli 1776 ondertekende.

Schrijven is vandaag de dag vooral een digitale aangelegenheid, we mailen, onze agenda’s houden we online bij en we appen er op los. Reden genoeg om er in januari even bij stil te staan dat het ooit met handgeschreven tekens begonnen is.

Een schrift is een systeem om taal grafisch weer te geven. Met behulp van schrift kan men een boodschap vastleggen. In de naam van ons museum zit een verwijzing naar de geschreven taal. Er zijn meerdere definities om de overgang van de prehistorie naar de historie aan te geven. Een uitleg is dat de historie het gedeelte van de geschiedenis is dat is vastgelegd met schrift. naslagwerk We hebben in onze volkenkundige afdeling meerdere handgeschreven objecten. Vele door broeders geschreven in het Latijnse alfabet.

Sommige objecten bevatten andere tekens zoals het Arabisch schrift. Leuke voorwerpen met een voor ons wat vreemd aandoend alfabet zijn de toverboekjes uit Indonesië. Dit zijn kleine boekjes met bladzijden gemaakt van boomschors, die aan weerskanten beschreven zijn. De bladzijden zitten zijdelings aan elkaar, zodat het geheel uitgeklapt kan worden.

De boekjes zijn vervaardigd door de Batak, een aantal aan elkaar verwante volkeren met elk hun eigen taal in Sumatra. Een leerling-priester moest tijdens zijn opleiding allerlei toverspreuken, liederen en bezweringen in een boek opschrijven. Later, als priester, heeft hij dan een naslagwerk waar hij op kan terug vallen. Het schrift is gebaseerd op het Sanskriet uit India.

Er bestaan woordenboeken waar je de tekst mee kunt vertalen. Deze boekjes, vanwege hun kwetsbaarheid en achtergrond zeker bijzonder te noemen, staan in de eerste maand 2021 centraal in het Natuurhistorisch en Volkendig Museum. Kom kijken en ontdek nog véél meer.[n]