‘Vroeg Eropaf’: samen geldzorgen aanpakken

ZUNDERT - In Nederland heeft 1 op de 5 huishoudens moeite om iedere maand hun rekeningen te betalen. Snelle hulp bij betalingsproblemen kan veel ellende en maatschappelijke kosten voorkomen. In een nieuwe wet vanaf januari 2021 is geregeld dat verhuurders, zorgverzekeraars, energieleveranciers en het waterbedrijf zo vroeg mogelijk signalen van betalingsachterstanden aan gemeenten doorgeven. In de wet staat ook, dat gemeenten contact zoeken met al deze inwoners om actief hulp aan te bieden.



In de gemeenten Moerdijk, Roosendaal, Etten-Leur, Halderberge, Rucphen en Zundert (De6-gemeenten) zijn we vorig jaar, vooruitlopend op deze nieuwe wet, al gestart met het project ‘Vroeg Eropaf’: samen geldzorgen aanpakken! In dit project werd alleen bij de zwaarste betalingsachterstanden een actief hulpaanbod gedaan. Onder de gewijzigde wet gaan de gemeenten actief hulp aanbieden aan alle inwoners met betalingsachterstanden op hun vaste lasten.


Coronacrisis
De start van het project Vroeg Eropaf in maart 2020, viel gelijk met het begin van de coronacrisis, die nog steeds voortduurt. Dit heeft invloed op de uitvoering:
- Er worden veel minder huisbezoeken afgelegd dan voorzien. In veel gevallen proberen de uitvoerders telefonisch in contact te komen met inwoners. Dit levert minder respons op dan een huisbezoek. Voorafgaand aan telefonisch contact wordt altijd een brief gestuurd.
- Door het vervallen van huisbezoeken en de bijbehorende reistijd, worden gemiddeld anderhalf keer zoveel casussen opgepakt dan voorzien.
Wethouder Danny Dingemans: “Gezien de impact van het coronavirus is de verwachting dat het aantal huishoudens met risicovolle of problematische schulden de komende jaren opnieuw zal stijgen. Reden te meer om verder te gaan met vroegsignalering van schulden, om daarmee escalatie van problemen te voorkomen”.


Tussenevaluatie
Eind 2020 hebben we Vroeg Eropaf tussentijds geëvalueerd. De6-gemeenten ontvingen in de meetperiode (van eind maart 2020 tot en met eind september 2020) gezamenlijk iedere maand gemiddeld 1.088 signalen van een betalingsachterstand, vooral op de zorgpremie en de huur. De zwaarste meldingen kwamen in aanmerking om te worden opgevolgd met een hulpaanbod. Van die meldingen viel vervolgens bijna 23% af bij de check van de Basisregistratie Personen (BRP) of vanwege bijvoorbeeld al een lopend traject schuldhulpverlening. Uiteindelijk werd per maand gemiddeld contact gezocht met 63 huishoudens, dat zijn in totaal 431 huishoudens in de betreffende meetperiode. Bij de helft van deze huishoudens waren meerdere achterstanden op één adres gemeld en bij de helft ging het om één melding van een hoog bedrag.
Van alle benaderde inwoners werd 61% daadwerkelijk bereikt, dat zijn in totaal 261 inwoners van De6-gemeenten, gemiddeld 37 per maand. Voor de coronacrisis lag het bereik in andere gemeenten op circa 70%, bij inzet op huisbezoek. Daarmee vergeleken is het gemiddelde bereik in De6-gemeenten, gezien de huidige omstandigheden, goed te noemen.
“We zien dat mensen die we maanden geleden benaderd hebben (en toen vaak niet hebben kunnen bereiken) nu alsnog bellen voor hulp. Het zaadje wat we toen geplant hebben met onze brieven en flyers, komt nu alsnog tot bloei. Ook zijn er mensen die we op weg hebben geholpen en die later nog een keer terugbellen met een korte vraag” licht wethouder Danny Dingemans tevreden toe.


Doel van de wet
Het doel van de gewijzigde wet is dat schulden worden voorkomen en dat de gemeente op tijd in contact komt met inwoners met geldproblemen. Schulden kunnen iemands leven volledig beheersen. Het kan iedereen overkomen en hoe hoger de schulden, hoe groter de zorgen. De hulp die geboden wordt kan variëren van het treffen van een betalingsregeling tot schuldhulpverlening of ondersteuning bij andere problemen. Soms is het probleem al opgelost met een aanmelding voortoeslagen of regelingen. We zetten ons in om incassomaatregelen, afsluitingen en huisuitzettingen zoveel mogelijk te voorkomen.
Verhuurders, zorgverzekeraars, energie- en drinkwaterbedrijven zijn vanaf 1 januari verplicht om achterstanden van hun klanten te melden bij de gemeente. De gemeente heeft de plicht om actief hulp te bieden. Bij meerdere achterstanden en hoge bedragen gebeurt dit via een huisbezoek of telefonisch, bij lagere achterstandsbedragen volgt een hulpaanbod per post. Wanneer een inwoner de hulp accepteert en aan nieuwe betalingsverplichtingen voldoet, wordt het incassoproces door de meldende organisatie voor in principe 30 dagen opgeschort. In die 30 dagen wordt gewerkt aan een snelle oplossing of nadere afspraken, bijvoorbeeld een betalingsregeling of schuldhulptraject.
Bij een melding van betalingsachterstand doet de gemeente actief een hulpaanbod. Maar ook inwoners met geldzorgen die niets van hun gemeente horen, zijn van harte welkom voor een vrijblijvend gesprek. Samen pakken we geldzorgen aan, bij voorkeur zo vroeg mogelijk![n]