'Juist door het wel te
bespreken kom je nader tot elkaar'
GOES - Na 25 jaar in de optiekbranche gewerkt te hebben, was Monique Dommanschet toe aan een nieuwe uitdaging. Ze ging op zoek naar verdieping en zingeving in het leven. Door persoonlijke verliezen kwam het vak van uitvaartondernemer op haar pad. Ze zag hoe waardevol het is om mensen in een kwetsbare periode te mogen helpen. Met volle overgave startte ze in 2014 UitvaartbeZieling en voegde daar enige tijd geleden haar kwaliteiten als levenseindecoach aan toe.
DOOR MARIELJA TEN BRUGGENCATE
Waarom ben je levenseindecoach geworden?
"Als uitvaartondernemer kom je soms al in een vroeg stadium bij mensen thuis. Als ze te horen hebben gekregen dat ze uitbehandeld zijn of een progressieve ziekte hebben, gaan ze vaak nadenken over hun afscheid. We bespreken de wensen voor de uitvaart en ik vertel wat er allemaal mogelijk is. Vervolgens zie ik ze niet meer. Pas als diegene is overleden, bellen de nabestaanden me op.
Ik merkte dat die laatste fase heel belangrijk is en dat mensen nader tot elkaar kunnen komen. Als iemand plotseling overlijdt heb je niet de mogelijkheid om nog dingen met elkaar te bespreken, maar als je weet dat het einde nadert kan dat wel. Er is steeds meer behoefte aan begeleiding in die laatste levensfase, want het is belangrijk om goed afscheid te nemen."
Hoe ga je te werk?
"Ik geef emotionele en praktische ondersteuning in de laatste levensfase. Als ik bij iemand kom die nog maar kort te leven heeft, is het belangrijk dat we een klik hebben. Ik stel vragen en luister. Ze vertellen over hun leven, hun overtuigingen en twijfels. We bespreken hoe zij naar het leven en de dood kijken. Wat komt er na de dood? Niemand weet hoe het levenseinde zal gaan. Ik heb niet de antwoorden, maar ik kan wel onderwerpen ter sprake brengen die je meestal uit de weg gaat. Mensen willen elkaar sparen, zijn bang om elkaar verdriet te doen. Juist door het wel te bespreken kom je nader tot elkaar."
Wat vind je het mooiste aan je werk?
"Ik kan mensen wellicht hoop en houvast geven. We weten niet of er iets na de dood is. Ik heb daar wel een visie over, maar die leg ik niet bij de families neer. Ik ga op zoek naar dat waar de familie zich in herkent. Met Zeeuwse nuchterheid bespreken we de spirituele aspecten van sterfelijkheid. Vooral voor mensen die niet geloven of niet praktiserend gelovig zijn, kan een levenseindecoach ondersteuning geven in de laatste levensfase.
Er is, ook in de laatste levensfase, nog veel mogelijk. Tijdens de gesprekken blijkt vaak dat iemand nog wensen heeft. Bijvoorbeeld de zee nog een keer zien, of een oude vriend of familielid die ze uit het oog verloren zijn nog eens ontmoeten. Door de ‘losse eindjes’ recht te trekken kun je rustig afscheid nemen van het leven."
'Als mensen me nodig hebben dan ben ik er voor ze'
Je gaat uitgebreid met mensen in gesprek. Hoe vaak heb je contact?
"Dat is afhankelijk van de behoefte en de situatie. Als mensen me nodig hebben dan ben ik er voor ze. Wat ik bovenal meegeef zijn de vier belangrijkste onderwerpen die besproken kunnen worden. Het eerste is vertellen waar je spijt van hebt; de zaken die je anders had moeten doen, waarmee je iemand pijn hebt gedaan. Door dit uit te spreken, zal blijken dat je dierbaren je kunnen vergeven. Dat is meteen het tweede onderwerp. Vergeef de ander, zodat hij of zij los kan komen van een eventueel schuldgevoel. Het derde onderwerp is elkaar bedanken. Bedank voor alles wat in je opkomt, voor het grote én het kleine. Voor het vanzelfsprekende, dat eigenlijk niet vanzelfsprekend is. Voor de liefde en het plezier dat je samen mocht delen. Spreek het uit, want het is zo heilzaam. De laatste lijkt een open deur, maar we zeggen het te weinig: Ik hou van je. Die woorden zijn heel belangrijk, altijd, maar vooral bij een afscheid. Als je weet dat je naasten van je houden, geeft dat rust. Iemand kan dan vredig overgaan."
Dat zijn hele mooie, maar ook diepzinnige en ingrijpende onderwerpen die je noemt. Vind je het nooit lastig?
"Jazeker. Onlangs is mijn man overleden. Ik weet wat afscheid nemen en rouw is. Ik voel wat die mensen voelen, maar hun verdriet is niet het mijne. Ik ken veel Goesenaren en zij kennen mijn voorgeschiedenis. En anders vertel ik in korte bewoordingen wat er heeft gespeeld, zodat ze weten dat het voor mij ook dichtbij kan komen. We spreken van mens tot mens. We gaan allemaal dood en zullen allemaal meemaken dat een dierbare overlijdt. Daarom is het waardevol om met elkaar over wezenlijke levensvragen te praten.
De nabestaanden kunnen terugkijken op de tijd samen en de voldoening hebben dat alles besproken is. Dat ze eruit gehaald hebben wat nog kon. Van de laatste levensfase kun je een mooie, gedenkwaardige tijd maken. Luisteren, kijken en voelen zijn essentieel. Volgens mij is de levenseindefase belangrijker dan de uitvaart. In deze periode kunnen zaken worden afgerond, uitgesproken en gedeeld en mensen kunnen worden bedankt. Dit is voor zowel de stervende als de naasten cruciaal. Een intense, liefdevolle tijd samen, geeft kracht tijdens moeilijke momenten."
Met wie zou je wel eens rond de keukentafel willen zitten?
"Hans Stolp is op spiritueel gebied erg ontwikkeld. Hij is van oorsprong dominee, maar niet meer praktiserend. Hij heeft bijzondere en waardevolle inzichten over het leven en over wat hierna komt. Ik hou me vast aan het idee dat er een leven na de dood is, daar wil ik graag in geloven. De visie van Stolp geeft mij steun en kracht. Ik zou graag met hem praten over het leven."[n]
