Koppermaandagprent: Basis drukkunst onveranderd
ETTEN-LEUR - Al vanaf 1976 is het in Etten-Leur een mooie traditie dat op de eerste maandag na Driekoningen de Koppermaandagprent uitgereikt wordt aan de burgemeester. Aangezien Etten-Leur momenteel nog geen nieuwe Burgemeester heeft, werd de nieuwe prent uitgereikt aan wethouder Jean-Pierre Schouw, die met de hand op het hart beloofde er op toe te zien dat de nieuwe prent op de werkkamer van de burgemeester terecht zou komen.
DOOR FRANS VAN DER BOM
Op maandag 9 januari was het een gezellige drukte in Nederlands Drukkerij Museum. Vrijwilligers van het museum, relaties en vertegenwoordigers van overige Etten-Leurse erfgoedlocaties waren er getuige van dat voorzitter Frans de Nijs de eerste Koppermaandagprent 2023, naar een ontwerp van vrijwilliger Ton Sips, aan Jean-Pierre Schouw overhandigde.
Thema Koppermaandagprent
Het thema van de Kopperprent 2023 is: DAG VAN DE DRUKKUNST. (Op 15 maart 2023)”. Dit omdat de boekdrukkunst recentelijk is toegetreden tot het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. De illustratie op de prent is gemaakt door Ton Sips (vrijwilliger van het museum) en lay-out en druk is uiteraard verzorgd door de Grafische Werkplaats Etten-Leur. Op de prent zien we op het kader bovenin een rode lijn met daarop de letters van het alfabet. Aan het eind van de lijn vallen de letters en cijfers één voor één naar beneden op een hoop. In het alfabet ontbreken de letters: D-K-N-R-S-T en U. Met deze letters staat onderaan in het rood op de prent het woord DRUKKUNST gevormd en dit is het thema van de Kopperprent van 2023. De gedachte hierachter is dat het principe van de drukkunst door de eeuwen heen in basis niet veranderd is. Met het alfabet en cijfers wordt ook in het hedendaagse digitale tijdperk nog steeds op een creatieve manier vorm gegeven aan allerlei zaken, wat die ook mogen zijn.
Historie
Koppermaandag is de eerste maandag na Driekoningen (6 januari). Op die dag hielden de gilden traditioneel een feestdag: de gildebroeders trokken de stad in om geld op te halen om dat daarna rijkelijk te verbrassen. De naam is afkomstig van het oude woord ’kopperen’, dat feestvieren betekent.
Tegenwoordig wordt de term Koppermaandag alleen nog gebruikt in de grafische industrie. Drukkers en uitgevers sturen vaak een koppermaandagprent om het nieuwe jaar in te luiden. Koppermaandag wordt al in de eerste helft van de 15e eeuw genoemd, maar is waarschijnlijk nog ouder. Toen in de 18e eeuw de gilden werden afgeschaft, bleef de traditie van de feestdag alleen in stand onder de drukkers. De gezellen van de drukkers drukten als proeve van vakbekwaamheid een speciale prent met een heilwens erop, de Koppermaandagprent, die zij op Koppermaandag aan de meesterdrukkers en de eigenaar van de drukkerij overhandigden. In de 19e eeuw werden koppermaandagprenten aan relaties gestuurd, als geschenk. In de loop van de 20e eeuw ging het ritueel vrijwel verloren, omdat men Kerst- en Nieuwjaarskaarten ging versturen. Na de Tweede Wereldoorlog werd het gebruik deels weer in ere hersteld. In Etten-Leur is deze traditie in 1976 een nieuw leven ingeblazen. Ieder jaar wordt het thema van de Koppermaandagprent gelinkt aan een activiteit van het Nederlands Drukkerijmuseum. Vorig jaar was de Koppermaandagprent gewijd aan de Etten-Leurse Jan van den Brink, die toen een overzichtstentoonstelling in dit museum hield.[n]