Ontdek de Rode Kamer van het Oude Stadhuis

BERGEN OP ZOOM - In het Oude Stadhuis zit op de achterwand van de Rode Kamer een aantal plaquettes bevestigd. Uiterst rechts zit er een van wat groter formaat, met het opschrift: 'Bergen 1660 - Jersey City 1960'. De volledige tekst is gesteld in de Engelse taal. Om te eindigen met: "On our three hundredth birthday, we, the people of Jersey City, wish you, the people of Bergen op Zoom, with God's help, peace, good health, happiness and prosperity."

"Thank you." Aardige mensen. Maar waarom hangt die plaquette hier? Deze landverhuizers waren goed bekend met de situatie in het westelijk Brabant van 1660: De stad Bergen op Zoom, gelegen op een hoge heuvel, uitziend over drassig land en water. We herkennen ons in deze beschrijving: De stad gelegen op de Brabantse Wal, met rechts het drassig land van de Lage Meren en links het water van de Schelde. Waren deze vroege bewoners van Jersey City wellicht afkomstig uit ons Bergen op Zoom anno 1660 ?

Ik moest aan dit alles denken toen op woensdag 10 januari 2018 mijn Historische Scheurkalender vroeg: "Wat was Jersey Dutch?" Uitgeverij Veen Media van www.historischnieuwsblad.nl gaf op de achterzijde van het betreffende blaadje het volgende antwoord: Algemeen bekend is dat Nederland in de zeventiende eeuw een kolonie had in Noord- Amerika: Nieuw-Nederland, met als hoofdstad Nieuw-Amsterdam, tegenwoordig beter bekend als New York. Veel minder bekend is dat de afstammelingen van de Nederlandse kolonisten nog eeuwenlang een Nederlands dialect hebben gesproken. Dat stond bekend onder verschillende namen, zoals Jersey Dutch, Albany Dutch en Low Dutch. Zo sprak president Martin van Buren - begin negentiende eeuw – van huis uit nog Nederlands. Een paar generaties later kon president Theodore Roosevelt nog Nederlandse kinderrijmpjes opzeggen.
Het Nederlands in Noord-Amerika raakte in de loop der eeuwen steeds meer in de verdrukking door de verspreiding van het Engels. Vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw gingen de meeste afstammelingen van Nederlandse kolonisten zelf ook over op het Engels. Toch zou het nog tot de vroege twintigste eeuw duren voordat de allerlaatste gebruikers van het Jersey Dutch stierven. In 1910 waren er in noordelijk New Jersey nog enkele stokoude sprekers van het dialect in leven. Het zal duidelijk zijn dat de laatste sprekers het jubileumjaar 1960 niet meer hebben gehaald. Helaas.

Het Stadhuis is iedere dag te bezichtigen van 27-4 t/m 31-10 tussen 13:00- 16:30 behalve op maandag. Inclusief rondleiding met een gids.