'Stillevens' in maquettevorm op het Stadskantoor

BERGEN OP ZOOM – Vrijdagmorgen 5 juli was het eerste miniatuur in het kader van de expositie ‘Stillevens’ in maquettevorm te aanschouwen in de hal van het Stadskantoor. ‘Stillevens’ is een collectie van 75 maquettes op schaal, gebaseerd op het verhaal dan wel het beslismoment van een bepaalde persoon circa 75 jaar geleden ten tijde van de bezetting, waarmee zijn/haar leven voorgoed is veranderd.

DOOR JAN DIRK HUIJSER

De collectie bestaat uit hoofdzakelijk witte exemplaren waarvan de scène zich overdag afspeelt, de scènes in het donker zijn zwart. Slechts de mensen waarom het gaat, worden gekleurd. De miniaturen en onderliggende verhalen worden op diverse locaties in Brabant geplaatst. De maquette in het Stadskantoor van Bergen op Zoom symboliseert het verhaal van Mientje Proost, geboren en getogen in Bergen op Zoom. De maquette weerspiegelt een belangrijk beslismoment, een vrouw van amper 20 in de straten van Bergen op Zoom staat voor de keuze van haar leven.

Koerier

Mientje was door toeval in het verzet beland, enkele mensen waren gearresteerd en er was dringend behoefte aan koeriers. Toen een vriend vroeg of ze wat pakketjes wilde bezorgen, stond ze voor een keuze waar ze niet lang over na hoefde te denken. ”Haar drang naar vrijheid was erg groot”, aldus dochter Marlies, “ze vond dat het haar plicht was, dus werd ze koerier”. Als Tweede Wereldoorlog koerierster werd haar inbreng steeds groter, en zorgde ze uiteindelijk voor het vervoer van microfilmpjes naar Zweden, Zwitserland en Londen. Echter in 1943 ging het mis, verraden door infiltranten werd ze gearresteerd en overgebracht naar het Oranjehotel in Scheveningen om zeven maanden in eenzaamheid opgesloten te worden. “Het was een extreem zware periode”, vertelt Marlies, “niet of nauwelijks te eten, zware en bedreigende verhoren, maar ze besloot om niet te spreken”. Een duidelijke keuze. Uiteindelijk werd ze overgebracht naar kamp Haaren, werd ter dood veroordeeld en gedeporteerd naar diverse concentratiekampen in Duitsland. Het doodvonnis is uiteindelijk niet uitgevoerd en Mientje werd op 30 april in Wolfratshausen door het Amerikaanse leger bevrijd. Na de oorlog trouwde Mientje met mede verzetsstrijder Houtman. Ondanks dat de gezondheid van Mientje zwaar had geleden in de oorlogsjaren, was haar wil om te overleven erg sterk. Mientje overleed in 2012 op 93-jarige leeftijd. In 2010 kreeg Mientje Houtman-Proost voor haar verzetswerk een onderscheiding van de gemeente Bergen op Zoom.

Voortleven

De presentatie van het ‘Stilleven’ werd bijgewoond door de dochter van Mientje, Marlies Hooyschuur-Houtman, de echtgenoot van Marlies en Irene van Kemenade. Aan de hand van interviews eertijds met Mientje, en wat dochter Marlies daaraan toevoegde, heeft Irene het verhaal van de koerierster opgetekend. De begeleidende titel ‘Duizend gevaren kom ik te boven’ spreekt voor zich. “Moeder zou dit initiatief geweldig hebben gevonden”, memoreert Marlies, “ze heeft altijd gewild dat haar verhaal zou blijven voortleven”. “Niet alleen voor zich zelf, maar ook als signaal naar de huidige generatie”, geeft Marlies aan, “veel mensen hebben zich opgeofferd voor de vrijheid die we nu kennen”. Laat een ieder hier goed van doordrongen zijn, zeker in het jaar dat we in Bergen op Zoom de bevrijding van 75 jaar geleden herdenken, maar ook vieren.

Kijk voor de rest van de verhalen op https://www.brabantremembers.com/