Zeeuwse Bijenteelt in Uganda

POPPENDAMME - De stichting tot Bevordering van de Bijenteelt in Noord-Uganda, opgericht in Zeeland, in 2015, heeft in Oeganda vele projecten opgezet die alle ten doel hebben om de levensstandaard van arme mensen te verbeteren.

Stichting ter Bevordering van de Bijenteelt in Noord-Uganda is in 2015 opgericht door drie Zeeuwse mannen: Theo Sinke, Piet de Meester en Ko Poppe. De stichting heeft vele families in Uganda geholpen om een beter bestaan op te bouwen. Theo Sinke is na zijn pensionering vrijwilligerswerk gaan doen voor PUM, een organisatie waarmee experts hun kennis kunnen overdragen in ontwikkelingslanden om kleine en middelgrote bedrijven te helpen met groeien. “Ik was PUM coördinator en zag verschillende projecten de revue passeren. Ik zocht daar passende experts bij. Toen er een project over imkeren langskwam, heb ik Piet gevraagd om zich aan te sluiten.”

De mannen kenden elkaar al, doordat Sinke financieel advies gaf toen De Meester Imkerij Poppendamme opzette. “Het sprak me aan om mijn kennis te kunnen overdragen aan mensen die er baat bij hebben. Ik ging mee naar Uganda en zag dat er meer nodig was.” De mannen besloten hun kennis te bundelen en zo ontstond Stichting ter Bevordering van de Bijenteelt in Noord-Uganda. Ko Poppe, ook een ervaren PUMmer, sloot zich als derde bestuurslid aan. “Ko fungeert voor onze stichting als klankbord. Hij stelt kritische vragen waarmee we samen een koers bepalen voor de projecten die we aanpakken,” vertelt Sinke. In de afgelopen zeven jaar heeft de stichting aan maar liefst achttien projecten gewerkt, dit in samenwerking met lokale initiatieven, instanties en bedrijven. Dankzij hun aangeleerde kennis over imkeren en bedrijfsvoering hebben ontelbaar veel gezinnen hun inkomen, en daarmee de kansen van hun kinderen, zien groeien.

Ugandese bijen zijn erg defensief
Piet de Meester is professioneel imker en dacht alles te weten over bijen. Totdat hij in Uganda kwam en zag hoe de bijen daar hun volk beschermen. “Ugandese bijen zijn veel defensiever en steken sneller. Ik heb me verdiept in de traditionele werkwijze en de bijenvolken daar. Veel gezinnen hebben een eigen lapje grond en verbouwen daar groente op. Ze hebben wat klein vee en een bijenkast, maar geen geschikt materiaal. Ze gebruiken veel rook om de bijen te versuffen. Het gevolg is dat de honing inboet op kwaliteit. Het smaakt naar rook, er drijven stukjes as in en is zodoende niet te verkopen op de markt. Als mensen een inkomen willen genereren uit de honing, dan zal die van betere kwaliteit moeten zijn.” Er wordt vooral met traditionele, gevlochten korven of holle boomstammen gewerkt. De meeste mensen hebben niet het geld om een goede bijenkast te laten maken. Er is in Uganda een tekort aan bijenvolken en de honingoogst blijft ver achter bij de vraag. The Ugandan Beekeepers Association schat dat er jaarlijks in Uganda 1500-3000 ton honing wordt geproduceerd, terwijl de markt het vijfvoudige zou kunnen verwerken. “In het lesprogramma leren de mensen hoe ze een goede korf kunnen vlechten en waar ze aan moeten denken als ze die neerzetten. Bijen hebben schaduw, water, rust en genoeg bloemen in de omgeving nodig. Als ze na het eerste jaar een goede oogst hebben, kunnen ze dat geld investeren in een KTB, ofwel een Kenian Top Bar Hive. Deze kasten worden lokaal gemaakt, zodat ook andere ondernemers baat hebben bij onze projecten.”

Meer dan bijenhouden alleen
Een bedrijf opzetten is niet gemakkelijk. De lesprogramma’s van Stichting ter Bevordering van de Bijenteelt in Noord-Uganda zijn er dan ook op gericht om mensen te leren hoe ze een bedrijfsplan moeten maken, hoe ze moeten investeren en hoe ze een bedrijf moeten voeren. “Zeven jaar geleden zijn we met kleine projecten begonnen. We zijn meer dan vijftien keer naar Uganda geweest en hebben een netwerk opgebouwd met lokale projecten, bedrijven en instanties. Zo zorgen we ervoor dat zij zelf de kennis aan elkaar doorgeven en elkaar helpen,” vertelt Sinke. Met het project ‘Bees, Trees en 1000 families’  is het inkomen van vele Ugandese families verdubbeld. Sinke: “Voor het project ‘Empowering Women by Beekeeping Skills’ werken we samen met de Precious Life Foundation in Karuma. Grace is een universitair geschoolde vrouw en gedreven om de vrouwen van Karuma te helpen. Zij heeft een centrum opgezet waar sekswerkers een vak kunnen leren als kapster of kledingontwerpster. Er zijn lifecoaches die de vrouwen helpen om uit hun onmenselijke bestaan te komen. Wij voegen daar het imkeren aan toe. We geloven in dit project en weten zeker dat we veel mensen kunnen helpen. Daar hebben we geld voor nodig en we zoeken dan ook sponsoren.” In de expositieruimte van Imkerij Poppendamme is een hoek ingericht met informatieborden en een film. Ook staat daar een KTB (bijenkast) waar donaties in gedaan kunnen worden.

Op de website van Stichting ter Bevordering van de Bijenteelt in Noord-Uganda is meer informatie over de projecten te vinden. www.bijenteeltnoorduganda.nl.