Humanistische Uitvaartbegeleiding geeft iedereen passend afscheid

Bedrijvig Nieuws

MIDDELBURG - Het is geen vorm van vrijwilligerswerk dat iedereen zou willen doen of kunnen doen: spreker zijn op uitvaarten. Jasper Zuijdervliet en Hannie Vonk zijn twee van de veertien Zeeuwse vrijwilligers van de stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding. Zij zorgen dat iedereen een passend afscheid krijgt. “De verhalen laten zien hoe mooi het leven kan zijn.”

Over het werk van de Humanistische Uitvaartbegeleiding is onlangs een boek verschenen, omdat de stichting tien jaar bestaat. De uitvaartbegeleiding op zich bestaat overigens al zo’n 65 jaar. In het boek vertellen vrijwilligers uit het hele land over hun bezoeken aan nabestaanden, kort na het overlijden, de intense gesprekken die ze met de gezinnen hebben, de verhalen die ze voordragen op de uitvaart, de betekenis van het werk en de impact die het heeft op hun eigen leven.

Verdrietige situaties Jasper Zuijdervliet heeft in de afgelopen twintig jaar 235 uitvaarten begeleid, Hannie Vonk is zo’n drie jaar actief en is gemiddeld bij ongeveer tien uitvaarten per jaar betrokken. “Je probeert iets te betekenen voor mensen die in verdrietige situaties zitten”, zegt Zuijdervliet. Hij kreeg in zijn leven zelf vroeg te maken met de dood en vermoedt dat het werk ‘een uiting is van wie hij is’. “Leven doe je samen. Je zorgt voor elkaar, want ieder mens telt. Door over iemand te spreken, breng je tot uitdrukking dat iemand heeft geleefd. Je laat de volheid van het leven zien.” Vonk werkte jarenlang als psycholoog in een academisch ziekenhuis op een afdeling met kankerpatiënten. “Indringend”, noemt ze die periode. De mensen daar zaten met allerlei vragen over het leven. “Zij waren op zoek naar de betekenis van het leven. Al die gesprekken hebben mij als mens gevormd. Daarom wilde ik opnieuw zoiets doen.” De vrijwilligers van de stichting worden gebeld door een uitvaartondernemer als nabestaanden zelf niets willen of kunnen zeggen. De vrijwilliger gaat langs bij de nabestaanden en praat zo’n twee à drie uur met hen. Elk gesprek is anders. “We gaan het altijd blanco in”, vertelt Vonk. “Je kijkt, luistert en reageert. Thuis schrijf je dan je verhaal. Je probeert dat zo beeldend mogelijk te doen, zodat de mensen de mooie beelden kunnen vasthouden.” Zuijdervliet zegt in de gesprekken de nabestaanden volop de ruimte te geven, maar dat hij ook in de gaten houdt of hij voldoende informatie krijgt. “Je probeert de mensen af en toe met zachte hand naar het doel van het gesprek te leiden. Op de uitvaart moet je iemand namelijk tot leven kunnen brengen, zodat de aanwezigen zeggen dat ‘het hem of haar helemaal was’. Er zijn wel eens mensen naar mij toegekomen die verbaasd waren dat ik de overledene niet kende. Dat probeer je te bewerkstelligen.” Volgens Vonk brengen de gesprekken de families samen. “Dat ze kort na het overlijden samen over de overledene praten zorgt vaak voor verlichting. Verdriet en blijdschap komen samen. Zo’n gesprek biedt ook nieuwe perspectieven. Het is het begin van de verwerking.” Ook gesprekken bij leven vormen een (steeds belangrijker wordend) onderdeel van het werk van de uitvaartbegeleiders. Een enkele keer gebeurt het, dat een van de vrijwilligers ook wordt ingeschakeld voor een zogenaamde ‘eenzame uitvaart’ voor overledenen zonder familie of kennissen.

Lofzang Beiden proberen van de gesprekken een niet al te somber verhaal te maken. Ook mogen mindere kanten van iemand aan bod komen. “Als je een minder leuk facet van iemand naar voren brengt, zie je de aanwezigen vaak glimlachen”, zegt Zuijdervliet. “Het moet geen lofzang zijn, maar juist een natuurlijk verhaal. Niemand is een heilige.” Beide vrijwilligers proberen het na de uitvaart los te laten. Soms worden de vrijwilligers nog wel eens gebeld of nemen ze zelf met iemand contact op, bijvoorbeeld op de dag van het overlijden, maar intensief is het naderhand niet meer. “Ik denk veel aan de mensen, maar je moet het voor jezelf kunnen afsluiten”, zegt Zuijdervliet eerlijk. “Je kunt niet elk jaar tien tot twaalf contacten erbij krijgen”, voegt Vonk toe. “Ik probeer er daarom een punt achter te zetten na de uitvaart, maar het is soms lastig.” Het boek ‘Sprekers bij uitvaarten’ is te krijgen via de website www.humanistischeuitvaart.nl of het telefoonnummer 0118-616199. De stichting vraagt geen vergoeding, maar stelt een donatie op prijs. Op de site is ook te lezen hoe mensen vrijwilliger kunnen worden. FOTO EUGÈNE DE KOK



Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief