De Troubadour Havermarkt fabrieksgeschenk van de HERO
Door: Sandra Broosus Column'Wij deelden soep in 1972 uit bij staking van de ENKA'
BREDA - "In 1972 werden wij ingezet door de fabriek bij de staking van de Enka. We deelden soep uit", vertelt Jan Kèssies. In industrieel Breda was De Hero een bedrijf met een sociaal gezicht.
DOOR RINIE MAAS
De geest van directeur mr. J. R. A Jansen ging mee van de conservenfabriek aan de Delpratsingel naar de Teteringsedijk. Hij had de overtuiging dat een onderneming veel terugkrijgt voor wat zij intern en extern aan sociaal beleid laat zien.
Het werd een ingeweven patroon. Er zijn velen die bij de Hero hebben gewerkt en zij koesteren de curiositeiten in hun plakboek van de in 1914 opgerichte fabriek.
Geboortewieg
Fruitige sculpturen op de gevel aan de Depratsingel lieten zien waar de geboortewieg van het bedrijf stond toen het Zwitsers bedrijf Hero van Gustav Henckell en Gustav Roth in genoemd jaar brood zag hun naam te verbinden aan de onderneming A.G.T Jansen, die vruchtenpulp en confituren maakte.
De Hero werd opgericht in 1886 in het Zwitserse Lenzburg door de heren Henkel en Roth. De naam ontstond door samentrekking van de familienamen.
Hero Breda heeft zes werknemers. De fruitpers en passeermachine produceren teveel lawaai voor de omwonenden. Aan de Teteringsedijk wordt door Reinier Jansen van het familiebedrijf een nieuwe fabriek gebouwd. De zoon geeft het personeel een stem in het beleid geïnspireerd op Rerum Novarum.
Op voorstel van de mensen op de werkvloer introduceert Hero in 1933, naast o.a. de (confiture) kersen- en aardbeienjam vier frisdranklimonades: Perl, sinas, grapefruit en cassis. Het overklast, jaren vijftig, de merkloze Gazeuse priklimonade.
Enka
De verbinding van bedrijf met Breda komt in 1952 verder van de grond door de jaarlijkse deelname aan het commerciële deel van de carnavalsoptocht. Soepen, vruchtensappen en babyvoeding, behoren tussen 1950 en 1980 tot het verder uitgebreide assortiment van Hero.
Een bijzonder getuigenis van sociaal engagement toont de fabriek als tijdens de staking in 1972 van de alom gewraakte sluiting van de ENKA aan de stakenden soep wordt uitgedeeld. Op een vuurtje wordt die warm gemaakt. De terreinbewakers gaan hiermee niet akkoord.
Dat verandert als de directeur ten tonele verschijnt die wijst op de wet waarin staking een geoorloofd actiemiddel is. Het is koud. En de bewakers pakt hij gedurfd in door ook hen te laten delen in de aangevoerde blikken groentesoep.
Cruyff
Als Johan Cruyff schittert op de Nederlandse velden weet de Hero daarop snel in te spelen. "Hero en Johan Cruyff zorgen voor vuurwerk op de vruchtlimonademarkt" is te lezen op de etiketten waarmee de gazeuse limonade de definitieve nekslag wordt toegebracht.
Hero is een ijzersterke speler in het bedrijvenveld door een inventief reclamebeleid. Wie is opgevallen dat alleen al de "r" van het logo uitnodigt om het dekseltje van de jampot te draaien? Door suiker toe te voegen wordt in 1914 de eerste aardbeienjam door Hero gemaakt. Koelkasten zijn er nog niet. De Hero heeft een onderscheidend logo.
De 'r' heeft namelijk een heel subtiel lipje dat omhoog staat, dat de 'r' compleet maakt en HERO chique afficheert. Zijn jam staat bij miljoenen huishoudens op tafel.
Jubilea
Als de heren A.W. Haanskorf (1979) 40 jaar in dienst is wordt hij verblijd met een oorkonde. Eerder beschreef ik die oorkondes waaruit de hoorn des overvloeds sprak. Wie maakte ze zo kundig? Dat is zoekwerk in mijn kronieken in een stapel van anderhalve meter plakboeken. Ik raadpleeg ze niet. Ik bel Eddy Maanders.
Victor van Schoonhoven van Beurden, dank je Eddy, die is het; de excentrieke leraar tekenen op de ambachtsschool die rijdend van zijn fiets sprong waarna een der leerlingen geacht werd deze een goed plaatsje te geven in de fietsenstalling. Bij jubilea decoreerde hij tientallen oorkondes, een bijzonder fraai stukje artisticiteit dat als aandenken zeer wordt gewaardeerd. Bij een koninklijke onderscheiding wordt daarvan afgeweken. Dat gebeurt in 1988 als de heer C. Kuystersmans (40 jaar in dienst) door hare Majesteit wordt geëerd met de eremedaille in zilver.
Troubadour
Om de vele werknemers die met bussen uit België komen desgewenst het op en neer reizen te besparen heeft de Hero pensions in de stad, zoals Sunny Cottage. Ze worden beheerd door de heer Albert Felet. Flipje uit Tiel werd in 1987 overgenomen. Het logo werd vernieuwd. De 'r' heeft hetzelfde symbool.
De Troubadour op de Havermarkt in brons gegoten door Annemiek Post in 1977 is een blijvend aandenken aan de Hero. Vanwege naar vijftigjarig bestaan schenkt de fabriek het kunstwerk aan de stad. Het staat daar nog steeds en had in 2001 het onderschrift: "dit is Willem de Pijper, kernfysicus 1638-1683". De grap hield lang stand. In 2008 stond het er nog op. Het afgietsel van het beeld werd geschonken aan Orange, Diest en Dillenburg, lid van de Unie van Oranjesteden.
