Bijzondere kruiswegstatie Sint Jacobuskapel Galder beroert en ontroert

BREDA - "Een kruisweg die je beroert en ontroert en afkomstig is uit de St. Annakerk". Met die mededeling door 'Maria', de verkoopster van de brocanterie uit de St. Janstraat, omtrent de afkomst van een kruiswegstatie, kopen de heer en mevrouw Voskuil 14 litho's. De kopers hangen ze aan de muur en kijken er naar op. In welke kerk hingen zij eerder? Die vraag intrigeert!

DOOR RINIE MAAS

Zij zien een ongemeen boeiende beeldende voorstelling over de lijdensweg van Christus. Want hun blik vangt andere voorstellingen dan bij de doorsnee kruiswegstatie die meestal eindigt bij het graf maar ook wel eens met Jezus Hemelvaart. (Viering 30 mei 2019 a.s.). Op de foto ziet u hoe door een man (in afwijking van het evangelie) zijn doornen kroon wordt afgenomen en met welk een ontfermen zij de nog niet opgestane Jezus omringen. Door een vrouw (Maria?) wordt Hij gekust? Een allegorische voorstelling die bij Piet Voskuil de vraag opwekt: wie zag deze kruisweg eerder in Breda?

Reputatie

De kruisweg bestaat uit litho's van de Duitse kunstschilder Robbert Seuffert (Keulen1874- Freiburg 1964). Deze kunstenaar heeft zijn reputatie o.a. te danken aan plafond-en muurschilderingen in de Opera van Keulen en kruiswegstaties o.a. voor de Mariakerk in Essen. Deze uitzonderlijke kruisweg is er een om "U" tegen te zeggen. Piet hing de litho's afwisselend op in enkele vertrekken van zijn huis maar gaf ze in 2016, na overleg met het parochiebestuur en de Stichting Restauratie Kerkgebouwen, in bruikleen aan de kapel in Galder.

Verrassend

Piet Voskuil geeft mij inzage in de afwegingen van de stichting restauratie kerkgebouwen omtrent doordacht hergebruik. "Een eerste oriëntatie wees uit dat alle panelen qua omvang op verantwoorde wijze een plaats aan de muur konden krijgen", aldus Hans Dekkers van de stichting. "Was dus de afmeting geen probleem, spannender was wel of de kruisweg esthetisch, qua vorm en inhoud, bij het interieur van de eeuwenoude kapel zou aansluiten". Daarop brachten de heer en mevrouw Voskuil de panelen naar Galder. Een delegatie van de kapelraad Galder, de Stichting 'Restauratie Kerkgebouwen' en het kerkbestuur, de eigenaars en de verantwoordelijk pastor Marjan Luijben oordeelden of de kruiswegstatie paste. Dat oordeel was verrassend snel geveld. Want men zag enthousiast dat het goed was. De donkerbruine houten omlijsting van de panelen sluit perfect aan bij het houtwerk van de kapel en ook de ingetogen, donkerkleurige afbeeldingen passen in de sfeer van het eenvoudige interieur. Kortom een goed overdacht en geschikt hergebruik.

Geseling

Een intrigerende vraag houdt Piet bezig. Als de kruiswegstatie in Breda heeft gehangen; in welke kerk dan wel? Hij las in de Bredase Bode in de serie "Het Breda van weleer", (over de neo gotische St.Annakerk kerk van bouwpastoor Smits van Waesberghe) hoe indrukwekkend de kruiswegstatie was. Hoe ik er misdienaar, acoliet en lector was en anderszins kind aan huis. En gezien de beschrijving van de geseling in één van de staties en de gelijkenis met de kruisweg in Galder kwam de St. Annakerk opnieuw in beeld.

Vishaak

Ik had als kind gezien gezien hoe gruwelijk Jezus werd geslagen met geselende zwepen met haken en dat was me bijgebleven. Op een dag stond het gevoelige kind erbij te huilen en zelfs het vissen met haak gaf hij op; voor een op alles doordenkend jongmens niet eens zo'n wonderlijk standpunt. Ik vergeleek en antwoordde. En dat is de kwestie: Ik weet spijtig één ding zeker dat ie niet uit 'mijn kerk' komt! Daar waren de 14 staties verbeeld in een drieluik. De panelen waren van een groter formaat en hebben ook Latijnse tekstpanelen in groen fond. Hier niet!

Aanwinst

Op Goede Vrijdag 25 maart 2017 werd de kruiswegstatie door pastoor Lars Peetam ingezegend. De door antiekzaak Via Mioni gerestaureerde panelen komen er prachtig tot hun recht. "Wel jammer dat er weinig diensten worden gehouden", stipt Piet aan. "De veertien panelen zijn een aanwinst voor de monumentale St. Jacobuskapel; dat prachtige middeleeuwse kerkje, idyllisch gelegen onder hoge bomen aan de rand van Galder". Aldus Smulders van de stichting 'Restauratie Kerkgebouwen'. Die er trots op is dat de stichting een bijdrage kon leveren aan het project. Eind goed al goed? Niet helemaal! Deze kruiswegstatie heeft een bestaan met impact. Hij beroert en ontroert. En dè vraag is: weet u waar deze kruiswegstatie in Breda hing? Misschien kan Maria de vraag beantwoorden.

Piet Voskuil is een neuroloog die van 1977-2004 werkte in het epilepsiecentrum "Dr. Hans Berger Kliniek "destijds onderdeel van het medisch centrum de Klokkenberg in Breda. Nu gevestigd in Oosterhout als onderdeel van het Academisch centrum voor epileptologie "Kempenhaeghe". Hij heeft medisch historische interesse en publiceerde over de epilepsie van Dostojewski en het ziektebeeld van Vincent van Gogh.