'Beelden Haagpoortbrug waren op weg naar sloper Stolwerk'

BREDA - "De beelden Haagpoortbrug waren op weg naar sloper Stolwerk". Hans de Vaan onthult. Hij nam afscheid van zijn werk in Stadskantoor 2 in 2004. Zijn opvolger gaf hem de opgave zijn carrière te boekstaven in 25 verhalen en anekdoten. De Vaan, vanaf Openbare Werken/Stadsbeheer civieltechnisch topambtenaar van de gemeente Breda noemt het een puzzeltocht door Breda.

DOOR RINIE MAAS

Het item dient zich aan voor publicatie na het boek Het Stadskantoor in drie delen. De puzzel bestaat uit 25 uit de stadsplattegrond geknipte stukjes, gebieden die Hans de Vaan herinnerde aan gebeurtenissen en voorvallen die geen oog heeft gezien, alleen het zijne. Uit die interessante bundel nemen wij u in deze serie mee door Breda achter de schermen. Vandaag over de beelden op de Haagpoortbrug.

1966

"Het verhaal over de "Vrouwenbeelden" begint feitelijk met de vernieuwing van de Haagpoortbrug omstreeks 1966. De bestaande Haagpoortbrug dateerde van 1928 en was op de hoeken voorzien van vier roze granieten beelden (deels naakte vrouwen), met ornamenten en koperen lantaarns op gemetselde palen. Deze brug, met beelden, was een mooi voorbeeld van de Amsterdamse School. De schepper van deze beelden was de in 1884 te Princenhage geboren gerenommeerde beeldhouwer Theo van Reijn.

Werkbezoek

Bij het slopen van de brug in 1966 werden de vier beelden en ornamenten afgevoerd naar de werf van het gemeentelijke Vervoerbedrijf aan de Slingerweg; later verhuisden deze naar de nieuwe opslag/werf van Openbare Werken aan het Steenen Hoofd te Breda. Destijds was Cees Daas daar de magazijnchef en vanaf 1972 Fer Slegers, die ook met zijn gezin daarbij woonde. Op een dag (omstreeks) 1988 ging ik op werkbezoek bij 'mijn werf/opslag' aan het Steenen Hoofd. Bij de poort hield ik nog juist een vrachtauto tegen die in de laadbak de betreffende beelden had liggen en op weg was naar de steenbreker van Stolwerk. Bij navraag bleek dat bij het opruimen van de werf besloten was om deze beelden nu eindelijk maar eens weg te doen. Immers al meer dan 20 jaar waren deze beelden een 'sta - in - de weg' en bij herhaling was gebleken dat de Bredase ambtenaren van cultuur en/of stedenbouw geen enkele toepassingsmogelijkheid konden bedenken. Ik begreep ook dat deze beelden eerder al meerdere keren op punt voor vernietiging hadden gestaan.

Wallstein

Ik gaf opdracht de beelden terug op de werf te leggen en besloot tot een definitieve reddingsactie. Ik riep daarbij de hulp in van mijn chef Jac. Hennekam om deze beelden, in afwachting van een (mogelijke) herbestemming binnen Breda, naar zijn landgoed Wallstein te brengen. Aanvankelijk voelde Jac. daar niets voor, maar op mijn aandringen, besloten we dat Jac. deze reddingsactie met Wim Worm, destijds stedenbouwkundig ontwerper, en Ollie Olsthoorn, in die tijd onze Algemeen Directeur, zou bespreken. Aldus geschiedde en deze beelden werden naar landgoed Wallstein afgevoerd en in zijn tuin 'opgeslagen'.

Met ingang van 1 januari 1995 verliet Jac. Hennekam de gemeente Breda en hadden wij geen contact meer met elkaar.

Reddingsactie

Omstreeks 1996 verschenen er (voor mij) onverwachte 'indianenverhalen' in de lokale pers zoals:

" (---) de zo lang gemiste beelden zijn eindelijk terug gevonden in de tuin/oprijlaan bij Wallstein te Achtmaal (---)". Het verhaal werd opgeleukt met paparazzi - achtige foto's, ter plaatse gemaakt door de spijlen van de afrastering. Enkele dagen later werd ik door Christ Rijnen (Algemeen Directeur Stadsbeheer) ondervraagd over de door de krant suggestief in beeld gebrachte beelden bij Jac. Hennekam. Toen ik hem over onze bewust uitgevoerde reddingsactie van destijds vertelde, besloot Christ mijn verhaal te verifiëren bij de directie. Directeur O. Olsthoorn, die toen ook al geruime tijd niet meer bij de gemeente werkte, kon zich jammerlijk van deze reddingsactie niets meer herinneren.

Bemost

In ieder geval zijn de betreffende beelden in 1996 met veel wederzijdse heisa uit het landgoed Wallstein verwijderd en opgeslagen in een loods bij de voormalige Stadskwekerij aan de Nieuwe Kadijk. In maart 2001 trof een stadsverslaggever van de lokale pers (na een tip) de beelden daar aan: bemodderd, bemost, half bedolven. Daarna zijn deze 'waardevolle sculpturen' - nog steeds hunkerend naar een nieuwe 'broodnodige' herbestemming - in depot staan opgeslagen bij het Bredase Museum. Met ingang van 2017 zijn deze beelden weer onderdeel gaan uitmaken van de Haagpoortbrug. Dit houdt in: 29 jaar na 'mijn reddingsoperatie'; bepaald géén voorbeeld van slagkracht en enig cultuurbesef", aldus De Vaan.

Herstelt

Niettemin eind goed al goed: de brug is hersteld en hij wordt aan beide zijden glorieus geflankeerd door de beelden van Theo van Reijn. Wat er tussendoor precies gebeurde wist u niet. Nu wel, dankzij de puzzeltocht van Hans de Vaan. Gelukkig was hij de steenbreker voor! Serie wordt vervolgd -