'Dr. H.J.L. Struycken de grote tovenaar van Breda'

BREDA - Voor velen heeft dr. H.J. L. Struycken in landelijke psychiatrische klinieken zonder handboeien en dwangbuizen het leven draaglijk gemaakt. Geweldige opgang maakte hij met zijn eigen praktijk in de Vijverstraat voor mens en kind als K.N.O.arts (keel, neus en oogarts) in een tijd dat de medische wetenschap pionierde. Volgens zijn collega's was dr. Struycken zelfs 'de grote tovenaar van Breda'.

DOOR RINIE MAAS

Voor mijn eigen doofheid op 12-jarige leeftijd heeft dr. Struycken mij niet behandeld met het advies de amandeltjes te kortwieken. Dat advies gaf dokter Versteegh in het Sint Ignatiusziekenhuis en door de nonnekes, die overbodig commandeerden 'stil te zitten', geketend met lederen riempjes in de operatiestoel werden ze geknipt. Een slechte herinnering heb ik aan chloroform; de verdoving.

Professioneel

Het was een vervelend middel. In mijn hoofd ketsten rode vuurballen in niet aflatend lawaai tegen elkaar. Ik hoorde de dokter praten. De klem in mijn mond verhinderde te zeggen: 'ik slaap nog niet'. Gelukkig was ik op tijd buiten westen. Wat een vooruitgang mensen; de narcotiseur met zijn prikje! De wetenschapsman dr. Struycken (1869-1950) veroverde, qua professionaliteit, een onaantastbare positie in een tijd dat nog met afgeladen tramstellen zich naar dr. Colson, natuurgenezer in het Ginneken begaven; een man die door een gaatje in een dekseltje "door je hele lichaam keek". Men geloofde erin. Misschien was het ook een troost dat de charismatische man zijn fonkelende ogen en met baard, zonder ingewikkelde operatie maar met kruiden de kwaal te lijf kon gaan. Er valt ook niet te bewijzen dat hij niets kon. In ieder geval werd dr. Colson in het land met veel eerbied bejegend.

Levensredder

Hier moet u zich technisch even dooreenwerken. Ik maak geen 'hertaling'. U kunt het best volgen. Hoedje van agaat is een dopje van edelsteen. De levenslijn van dr. Struycken is die van de man die de mensheid redt door alles op genezing door wetenschap te zetten en daarmee aan de gang te gaan. Al leek nog wel een instrument, geheel los van de werkelijkheid, uitgevonden en gepubliceerd in 1906, nog iets te hebben van zijn voorganger in de natuurgeneeskunde. Dr. Struycken vond een uiterst vernuftig en fijn door hemzelf samengesteld instrumentarium uit; een spiegeltje van 2 bij 3 millimeter, draaiend om een dunne, stalen as, 6 à 8 millimeter lang en 1/20 millimeter dik, op een hoedje van agaat, in beweging gezet door geluid, met het doel om vocalen mechanisch te registreren. De eerste aanzet naar de toestand van genezing van keel, neus en oor. Op deze dissertatie behaalt hij in Duitsland de doctorstitel.

Erkenning

Struyckens wetenschappelijk werk wordt erkend door zijn benoeming tot lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen en tot erelid van de Nederlandse Keel-Neus- en Oorheelkundige Vereniging. In Breda wordt hij de belangrijkste man in medische kringen. In het genootschap Klein Physica dwingt hij respect af. In alles gesteund door zijn vrouw Struycken-Bogers.

Kliniek

"Zij wist naast haar huishoudelijk werkzaamheden en opvoeding van de kinderen nog kracht en tijd te vinden om op te treden om als directrice van Struyckens bewonderingswaardig ingerichte particulier kliniek, in gang gezet in 1901". Zij wordt daarmee tot de meest gewenste echtgenote verklaard door de neuro-histoloog Ramon van Cajal en hoewel dit niet past in ons feministisch tijdsbeeld is de conclusie simpel dat man en vrouw Struycken het samen klaarden. Zij was het eens dat zijn collega's, bij zijn overlijden, eenzijdig verklaarden dat Struycken 'de tovenaar van Breda was'.

Erudiet

Van der Stadt ging nog eens in op het belang van zijn werk voor lichamelijk gehinderden. Hij wees erop dat door het pionierswerk van dr. Struycken kon worden aangetoond dat ons oor in staat is een miljardste millimeter, onder invloed van elektrische schommelingen, door te geleiden naar de hersenschors. Hij maakte een vergelijking tussen het vak in 1890 en 1950. Hij haalde een 4000 jaar oude spreuk aan die hij had aangetroffen in een oude tempel. "Waar werd de man gevonden, die het goud niet najoeg en het weten stelde boven bezit en macht". Zo'n man was kortom dr. Struycken. "Ik geloof niet dat hij er rijk van is geworden", sprak een andere arts over de bij zijn overlijden betreurde dokter. Een ander voegde eraan toe: "Struycken was het type van de Brabantse erudiet".

Struiken

Dr. Struycken, de grote zoon van Breda, heeft de stad bestuurd in 1940 toen men op de Vlucht was. De naam van de familie was Struiken. Zijn zoon de minister van Justitie in 1950 kreeg het voor elkaar om er struycken van te maken. In menig bericht wordt dit als een 'sensatie' opgevoerd. In heb in mijn schrijvend leven niets anders gezien bij deze families in de context toen. Ik heet ook eigenlijk Riny!