Bidprentje Princenhaags Museum, toegewijd aan Adriana Lips Princenhage.
Bidprentje Princenhaags Museum, toegewijd aan Adriana Lips Princenhage.

Bidprentje eeuwelinge Adriana Lips Princenhage meldt

Door: Sandra Broosus Column

'Er was bij haar eeuwfeest eene groote vreugde in de gemeente'

BREDA - Bidprentjes, vooral de oudsten, zijn heden felbegeerde biografieën. Het 'bones mores', bewijs van goed mens zijn, heeft iets over ons te zeggen als we er niet meer zijn. Een wel heel bijzonder bidprentje is in omloop van Adriana Lips in Princenhage. Ze overlijdt meer dan honderd jaar en 11 maanden en twintig dagen oud en…als levensjubilares overlijdt ze ook nog eens in het jubileumjaar van de rooms-katholieke kerk in 1874.

DOOR RINIE MAAS

Moedig

Haar leven en dood wordt op het bidprentje opgedragen aan Sainte Clotilde (480-545), een Bourgondische prinses, de vrouw van de Frankische koning Clovis I. De prinses doorstaat de grootste opofferingen om haar geloof te behouden, pareert een enorm kruis door de dood van haar door haar ooms vermoorde kinderen en sticht alom kloosters. Door paus Pelagius II wordt ze heilig verklaard en ze wordt patroonheilige van de vrouwen. Dat Adriana Lips uit Princenhage een moedige vrouw is met christelijke deugden wordt aldus duidelijk gemaakt.

100 jaar

Het kleine kaartje bij haar dood zegt iets over haar leven. Als we door het achterwege blijven van een exacte geboortedatum 100 jaar terugrekenen vertelt het gedachteniskaartje volgens een logische interpretatie dat Adriana Lips ter wereld kwam in 1774 te Prinsenhage, met een 's' geschreven en niet met een 'c'. En dat haar man Gregorus Mathijssen uiteraard van dezelfde eeuw is, ondanks leeftijdsverschillen als de vermelde jaren kloppen. Adriana ziet in haar levensjaren o.a. de trein voorbijrazen (1850) en het slechten van de Stadswallen (1875).

Het Princenhaags Museum dat een grote collectie bidprentjes heeft wijst erop dat de sterkste kant van het bidprentje niet de tijdrekening is. Er komen veel fouten op voor. Maar dat de bijna 101 jarige zo hemelt dat er troost uit te putten valt is zekerheid gezien de aanhef in sierlijk gebogen letters: "In het jubeljaar zal zij tot den Heer wederkeren".

Opgeruimd

De aanzegger hiervan is de profeet Jeremia XXV: 31 . Adriana moet een opgeruimde vrouw zijn geweest getuige de 'linken' in 'het supplement': "Opgeruimd des harten verlengt het leven van de mensch" (ecc.II XXX: 2). Over haar eeuwfeest: "Er was eene groote vreugde in de gemeente bij haar honderdjarig jubelfeest".

Over haar dood: "En uitgeput is zij gestorven in een gedegen ouderdom en vol van dagen (Gen. XXV: 8) . Over haar uitvaart: "En zij begroeven haar bij hare vaderen en al het volk woonde haar uitvaart bij". "Zij was bemind bij God en de menschen: haar nagedachtenis blijft in zegen". (Eccl. VI: 1). (Haar karakter).

Aanmaning

We hebben te maken met twee mensen uit Prinsenhage. Hier geboren in de jaren van de Verlichting, gewerkt, gehuwd en mogelijk kinderen gekregen door de aanmaning aan hen, een aansporing die ieder klassiek bidprentje vermeldt, pal te staan voor het christelijk geloof. Het bidprentje is gedrukt bij Eduard van Wees, Breda.

Dat wordt bescheiden en netjes onderaan het kaartje vermeld. Adriana wordt niet als 'vrouw' maar als 'huisvrouw' geduid. In deze tijd wordt zo'n status meteen gedeklasseerd en uit feministisch oogpunt afgekeurd. In dit verband zou ik op evolutie willen wijzen. In de 18e eeuw werd de huisvrouw maatschappelijk zéér hoog gewaardeerd. Iedereen wist toen al dat mannen maar wat aanrotzooien en troep maken. En dat kinderen thuis bij moeder in goede handen zijn.

Frans Walzer

Vele jaren later…gesneuvelde Duitse soldaten worden, in eigen kring herdacht met…een bidprentje. Valt een der zonen aan het front dan wordt er in 9 van de 10 gevallen het aloude ritueel opgepakt. Voortdurend lezen we dat ze voldeden aan hun plicht voor 'God en vaderland'.

Als de 24 jarige Frans Walzer in het begin van de oorlog sneuvelt wordt hij herdacht met een bidprentje dat is opgesteld door de ouders. De jonge soldaat heeft een open en vriendelijk gezicht en lijkt een der velen "die moeten". De bedroefde ouders stellen het aandenken aan hun geliefde zoon zo op dat het de nazi's geen doorn in het oog is.

Zoon en broer

'Zum frommen Gedenken Im Gebete an unseren lieben sohn und Bruder Franz Walser, obergefreiter (soldaat I/korporaal) in einem gebirgsjäger-Rgt; geboren am 26 juli 1917 gefallen 8 juli 1941 im Norden; Er ruhe in Frieden leb wohl!

Welgetan!

'Zog ich fort (trok ik weg); Es rief der fuhrer (het 'heet' de fuhrer), weinet nicht (huil niet) Gehorsam ist Soldatpflicht; Im fernen land, nach heisse slacht; habe ich wohl an euch gedacht; Auf wiedersehn! Da rief mich Gott; Mein los (lot) was der soldatentod; doch tröstet ech, schaut himmelan; Was Gott tut, das ist welgetan; Was ihr ech wünschtet, hab ik schon; der himmel ist Soldatenlohn". Mein Jesus Barmherzigkeit; Suzses her Maria, sei meine Rettung! Ondanks nazificatie vinden miljoenen Duitsers in hun christelijk geloof inspiratie!



Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief