De Biemeewes wordt uit haar schoot geboren!

Stadssociëteit Bonus Eventus zet in 1936 carnaval in het Kielegat op de kaart

BREDA - Bonus Eventus zet carnaval in Breda op de kaart en uit haar schoot wordt de Biemeewes geboren.

DOOR RINIE MAAS

De blauwe schuyt en daaromheen dansende blote vrouwen en mannen was in de middeleeuwen de eerste uitbarsting van losbandige leut voordat de vasten begon. In de eeuwen daarna werd het een schuit op wielen met burgers in een mix van hooggeplaatsten, elite en wezen zowel als "sorghen" (onbekwamen) die, dankzij hun Prins en nar en gevolg de verhoudingen in de stad omdraaiden.

Schuyt

Ze hebben met elkaar gemeen dat ze overmatig eten en drinken en vrijen. Maar…er is hoop voor hen als ze van de schuyt op het rechte pad gaan. De Blauwe schuyt met de in hun rol doortollenden rijdt naar de verdoemenis. Het symbool van de hel als ze hun leven niet op tijd weten te verbeteren. Het zijn 'ten diepste' elementen in het carnaval die zijn gebleven en over enkele dagen tot leven komen. Met dit verschil dat carnaval voor drie dagen niet anders dan de hemel op aarde kan zijn. De oudste vereniging die in Breda deelnam aan de carnavalsoptocht dat was de Stadssociëteit Bonus Eventus, opgericht door 17 verstandige mannen op 4 maart 1894, onder het motto: 'Bonus Eventus op reis'.

Bals

Deze stadssociëteit had Concordia als thuisbasis. Er werden revue- en cabaret avonden, operette en toneeluitvoeringen georganiseerd. De namen van Fons van Turnhout van de boekhandel op de Grote Markt, Frans Engbersen en Gerrit Wolterbeek zijn er voor altijd aan verbonden. De vereniging had een draagvlak onder de bevolking; 20.000 in aantal. Het telde 2945 leden. Met Concordia was het hiermee de groot vereniging van Breda. Het doel was: verheffende bezigheid. Jos A.J. Elich was de man die hiervoor belangstelling wekte. Bonus Eventus zette in 1936 door bals in Concordia Carnaval op de kaart. Ondanks weerstand van de geestelijkheid die vergat dat in deze verschrikkelijke jaren van het fascisme van Hitler de mensen behoefte hadden aan enkele dagen van zorgeloze leut.

Kazookes

Het was de tijd waarin orkesten triomfen vierden. De namen Ted Howder en Bart Jansen spraken tot de verbeelding van de liefhebbers daarvan. Nog altijd bestond De Biemeewes niet maar dat zou spoedig komen. Muziekstudie zou veel tijd vergen en daar had Bonus Eventus geen oren naar. Ze toverden zelfgemaakte en wonderlijk bespeelbare houten instrumenten uit de hoge hoed. In Tirolerkostuum verzorgden een aantal 'Bonussen', ondersteund met grote en kleine trom, een dansavond. Met hun houten muziekinstrumenten en daaraan vastgemaakte kazookes bliezen ze 'Mie Mop zit op de Toren' en de stad sprak erover. "Het klonk verrekkes goed". Bij elke nummer stond de dansvloer vol. Het orkestgezelschap moest een naam hebben en de gedachten gingen naar lustig vogelengefluit. Gedacht werd aan de vrolijke pimpelmees. Het Biemeeweske was geboren!

Vestiaire

Het aandeel van Bonus Eventus dat staat voor 'goede afloop' is groot in de geschiedenis van het Kielegatse carnaval. Al vroeg werd er naar hartelust verkleed en beeldde men de vrijwillige brandweer uit en daar waren vrouwen bij. Het Biemeeweske ging actief gelijk op met de moeder die haar ter wereld had gebracht en zij zagen hun optreden beloond met gratis entree onder het voorbehoud dat nieuwe leden 25 cent aan stedelijke belasting en vestiaire geld moesten betalen.

Over die vestiaire in Concordia in het epos: 'de Biemeewes (1936-2002)' worden we, dankzij de heer Toon Adank herinnerd aan Pietje van Dalsum. Ze is haar leven lang medewerker van de vestiare. Ze is kortom de heldin die zich in het zweet loopt om jassen, dassen hoeden aan te nemen en mee te geven, zodat de bezoeker zich in de huiskamer van de stad waant. In haar ouderlijk huis woonde Pietje van Dalsum aan de Ceresstraat, Fatimastraat en Generaal van de Plaatstraat. Haar vader werkte bij de Drie Hoefijzers. Ze was uit een groot gezin. Josine, de actrice, was haar jongere zus.

Pittelèr

De Biemeewes maakten graag theater op straat en de middenstand waaruit het ledenbestand met succes jaar in jaar uit werd gerekruteerd zette hun druistige perdjes in in de straten van Breda. Van lieverlee neemt de De Biemeewes, gestoken in zwarte lakense jas en pittelèr de rol over van het na de oorlog wegkwijnende Bonus Eventus. ¾ eeuw heeft de stadssociëteit de evenementen in de stad gedragen en zij laat het nu met gerust hart over aan het kindje uit haar schoot. In de jaren 60 vindt een 'aanvaring' plaats. Er is gezongen: 'We vieren het feest van de heilige geest omdat we zat zijn geweest". Pastoor Van Osta houdt een lof van eerherstel. Het volk stemt in met dit protest. De kerk zit mudvol en daarin de mannen 'mee de perdjes'. En de perdjes netjes buiten de kerkdeuren!