Alfons Reichart van de Eerste Poolse Pantserdivise

BREDA - "De Engelsen namen onder de oorlog 'tea-time. Die wilden eerst tanks en artillerie en dan erop af. Dat is 'n verschil dat je opmerkt. Wij gingen zonder hulp het gevecht in", vertelt Alfons Reichart.

DOOR RINIE MAAS

Dat betekent dat de eerder hier genoemde journalist Joris van den Bergh het juist waarnam toen Engelsen, Canadezen en Polen halt maakten bij Thijs van den Bliek om na Breda Princenhage op de bezetter te veroveren. De vele dreunen van het Engelse artillerievuur galmden nog lang na in de oren van de Princenhaagse gezinnen. Hier komt samen wat een bevrijder vertelt en wat een journalist opschrijft. Hij typeert de Polen als 'Apachen'. De topvechters in het man tegen man gevecht!

'P'

Hoe was het om in onder 40-44 in het Poolse leger te zijn? Om ingezet te worden aan het front. Als bevrijder van Breda heeft Alfons Reichart destijds een tipje van de sluier opgelicht in de EVN, dankzij Jacques Jespers. Dat op de kleding van de Polen, onder het juk van de Duitse bezetter, een 'P' vermeldde, om hen Slavisch d.w.z. 'minderwaardig' te duiden zal menigeen niet weten. Het was eenzelfde uitsluitingssymbool als de Jodenster. Hoe was het om als jonge jongen de wapens tegen de vijand op te nemen? Zijn getuigenisrelaas is bewaard gebleven. Frans Reichart vertelt van binnenuit.

Telegram

Waarom hij die taak op zich neemt wordt duidelijk als hij vertelt hoe zijn vader in concentratiekamp Buchenwald beland en daar wordt vermoord. De Duitsers zijn al in 1939 zijn land binnengevallen. Hierdoor en vanwege het diepgewortelde nazisme is Frans tot in zijn genen en poriën anti-Duits. Een nazistische, neerhalende, grote mond ervaart Frans als hij wordt tewerkgesteld bij een Duitse boer. "Er waren onophoudelijk scheldpartijen dat je niet goed deed wat moest gebeuren. En de boer hield je als een kapo in de gaten". In 1941 krijgt hij een telegram dat zijn moeder is overleden. Dat wordt niet geloofd. "Dat telegram is sabotage". Frans Reichart merkt op dat de toon waarop het wordt gezegd uiterst grievend en neerhalend is. Het was ook intimiderend bedoeld…Uit zijn relaas komt naar voren dat de jongeman niet zo gauw geïmponeerd is. Maar… naar moeder, hoe dan ook!

Razzia

Hij rukt de 'P' van zijn kleding en spoedt zich naar zijn geboorteplaats in Bytkóv waar moeder bij zijn zuster staat opgebaard. Na de begrafenis krijgt hij via via papieren in handen om zich te legitimeren. Toch komt hij in een razzia in een door de Duisters afgesloten gebied. De jonge jongens worden meteen op transport gezet naar Frankrijk. Geen enkel vermoeden waarvoor! Daar aangekomen worden ze tewerkgesteld aan de Atlantikwall. "Kon ik het binden van ijzer leren", lacht Raichert. En juist op die plek is hij getuige van wat de geschiedenisboeken tot het zoveelste wereldwonder rekenen. Op 6 juni 1944 maakt hij de invasie mee en volgen er nooit verwachte ontwikkelingen.

Invasie

'Ik heb de invasie gezien", getuigt Reichart. "Op het water zoveel schepen; er was haast geen water meer". En dan beginnen de beschietingen. De Duitsers, totaal overvallen, vuren terug; bevrijders zoeken hun geweer in het bloed van de slachtoffers. "Je zag moed en wanhoop te midden van een Apocalyps; de hel op aarde; intussen werd al een begin gemaakt met de aanleg van een kunstmatige haven in zee; het aan land gaan van soldaten ging onverminderd door als ze niet voorgoed voor de kunst kopje onder waren gegaan; op het strand was het door de vurende Duitsers zaak dekking te zoeken; er vlogen explosieven en helmen door de lucht; voor het eerst zagen wij wat oorlog is." Wonder boven wonder wordt het kamp van Reichart en zijn vrienden niet door een bom getroffen.

Voorop!

"De Engelsen kwamen ons kamp verkennen. Ze werden verrast om burgers aan te treffen. "We waren gekleed in een militaire overall, een Duitse meen ik. Enfin, Ze keken alles na en stelden vragen. Gelukkig waren de Joodse broers Waldman de Engelse taal machtig en die vertelden wat wij onder dwang deden en wie we waren". Volgens Reichart gaf men direct een bericht naar 'achteren'. Twee dagen later hadden ze Poolse landgenoten op bezoek. "Wij wisten niet eens dat er Poolse militairen in Engeland waren. We hoorden toen alles; over de verovering van Monte Cassino in Italië. Dat het Poolse 2^e korps onder generaal Wladyslaw daar een aandeel in had. Daar wisten wij niks van". En toen kwam de vraag van enkele officieren of wij als vrijwilliger voorop in het Poolse leger wilden meevechten. "Nou zo zijn wij dus in het leger gekomen, ik dan en die andere jongen ook". Bij Zondereigen was er een stop. Door gebrek aan aanvoer uit Antwerpen. "Tea-time" was er niet bij!