Smeekbede in paginagrote advertentie Etten-Leurse Bode: ‘Red Tomado van de sloop!’

ETTEN-LEUR - Heemkundekring Jan uten Houte, Stichting Het Cuypersgenootschap en Erfgoedvereniging Bond Heemschut voeren opnieuw actie voor het behoud van de Tomado-fabriek. In een paginagrote advertentie in deze Etten-Leurse Bode roepen zij de gemeente op om het contract met Mentha Capital te herzien en de sloop zo snel mogelijk op te schorten.

Op dit moment vinden al voorbereidingen plaats om het immense complex te slopen. Het terrein wordt dan eind dit jaar of begin volgend jaar bouwrijp opgeleverd aan de gemeente. Tomado (afkorting voor Van der Togt’s Massa-artikelen Dordrecht) vestigde zich in 1955 op Vosdonk. Het bedrijf is allang geschiedenis, maar heeft een rijk verleden. 

In het midden van de vorige eeuw beschikten alle Nederlandse huishoudens wel over Tomado-attributen, zoals afdruiprekken, etensstampers, deksellichters, zeepbakjes, frietsnijders en peper-en-zout-stelletjes. Tomado maakte huishoudelijke voorwerpen voor de massa van staaldraad. Het bedrijf werd in 1923 opgericht door Jan en Wim van der Togt.

Foto Heemschut

Vooraan in wederopbouw

“De gemeente Etten-Leur liep in de jaren ’50 voorop bij de Wederopbouw van Nederland. Bedrijventerrein Vosdonk werd ontwikkeld als locatie voor nieuwe, duurzame bedrijven. Hét icoon werd de Tomado fabriek. Tomado producten stonden symbool voor het moderne huishouden. Het draadstalen boekenrekje met de rood, geel en blauw gekleurde leggers was één van de bekendste producten van de beroemde fabriek”, beklemtoont Heemschut. 

Het ontwerp van de architect Maaskant was voor zijn tijd spectaculair: licht en open. Tuinarchitect Mien Ruys verzorgde de tuin. Tomado werd in 2006 geïnventariseerd als belangrijk fabrieksgebouw uit de periode 1945-1965.

Monumentenstatus

Het pand stond bijna op de gemeentelijke monumentenlijst na een positief advies van de monumentencommissie. In 2015 werd dit besluit na bezwaar van de eigenaar ongedaan gemaakt. De erfgoedpartijen dringen er op aan de fabriek alsnog deze status toe te kennen. Zij voelen zich gesteund door deskundigen uit de wereld van architectuur en erfgoed en bekende Brabanders. 

Heemschut pleit ervoor om in ieder geval het kantoorgebouw en de eerste bedrijfshal te laten staan. Het pand zou dan een prima kunnen worden hergebruikt. “Wij roepen het college van burgemeester en wethouders van Etten-Leur en de gemeenteraad op om de sloop tegen te houden”, smeken de partijen.